“Curiosity in children nature is provided to remove to the ignorance they were born with.”
John Locke
Tabula Rasa ( อ่านว่า แท็บ-บุ-ล่า-รา-ซ่า) มาจากคำในภาษาละติน แปลว่า “a blank tablet หรือ กระดานที่ว่างเปล่า” เป็นแนวคิดที่อธิบายสภาวะจิตของมนุษย์ในตอนแรกเกิด ว่าเป็นจิตที่ว่างเปล่า ต่อมาเมื่อได้รับประสบการณ์ประทับลงไปในจิตใจจึงก่อเกิดเป็นความรู้คิดต่าง ๆ ขึ้นมานั่นเอง ซึ่งนักปรัชญาอังกฤษ นาม จอห์น ล็อค (John Locke) หนึ่งในผู้ก่อตั้งปรัชญาสำนัก “ประสบการณ์นิยม”หรือ “ประจักษ์นิยม” (Empiricism) ซึ่งเชื่อว่า ความรู้ทุกอย่างจะต้องได้มาจากประสบการณ์ ได้เป็นผู้นำเสนอแนวคิดนี้ขึ้นมาโดยกล่าวว่า จิตของเด็กเกิดใหม่เปรียบเสมือน “กระดาษที่ยังว่างเปล่า” (“blank slate” หรือ “tabula rasa”) จนกว่าประสบการณ์จะได้บันทึกอะไรลงไป
ศิลปินสาวสุดติสต์จากไอซ์แลนด์ “บียอร์ค (Björk)” ผู้ซึ่งเกิดและเติบโตในครอบครัวของคุณแม่นักกิจกรรมทางสังคม และคุณพ่อผู้นำสหภาพแรงงานในประเทศไอซ์แลนด์ ได้กลั่นเอาแนวความคิดที่เธอสะสมมาตั้งแต่วัยเยาว์ถ่าดทอดผ่านเสียงร้องและเสียงดนตรีในรูปแบบของดนตรีแนวทดลองอันเป็นเอกลักษณ์ของเธออย่างแท้จริง
ในบทเพลง “Tabura Rasa” บียอร์คได้ส่งสารไปยังคนรุ่นใหม่ เพื่อบอกแก่เด็กน้อย และหนุ่มสาวเหล่านั้นว่า ถึงแม้คนรุ่นก่อนๆจะได้ทำอะไรผิดพลาดไปหลายสิ่งและทิ้งให้โลกต้องประสบกับความเลวร้าย แต่พวกเธอคือกลุ่มคนที่มีโอกาสในการเริ่มใหม่และทำสิ่งใหม่ในวิถีทางอันถูกควรของเธอ นอกจากนี้เธอยังได้ถ่ายทอดความรู้สึกผิดบาปที่มีต่อคนรุ่นใหม่ที่ต้องมาคอยทำหน้าที่ตามล้างตามเช็ดในสิ่งที่คนรุ่นก่อนๆได้ทำไว้ โดยเธอหวังว่าบทเพลงนี้จะเป็นแรงบันดาลใจที่กระตุ้นให้คนรุ่นใหม่ได้ทำในสิ่งที่ดีกว่าคนรุ่นก่อนๆ
Clean plate: Tabula rasa for my children
Clean plate: Not repeating the fuck-ups of the fathers
นอกจากนี้บทเพลงนี้ยังเสมือนเป็นการคารวะต่องานเพลงของนักประพันธ์เพลงชาวเอสโตเนียนนาม Arvo Pärt ผู้ซึ่งแต่งบทเพลงคอนแชร์โตไว้ในชื่อเดียวกันนี้ในปี 1977 ซึ่ง Arvo Pärt นั้นเป็นนักประพันธ์ที่บียอร์คชื่นชอบมาก
Arvo Part
บทเพลง “Tabura Rasa” นี้ถูกบรรจุไว้ในอัลบั้มล่าสุดของบียอร์คที่มีชื่อว่า “Utopia” ซึ่งเธอได้ร่วมงานกับโปรดิวเซอร์ฝีมือดี Arca และ Rabit อีกทั้งยังได้นักเป่าฟลุทชาวไอซ์แลนดิคมือฉมังมาร่วมบรรเลงเพลงด้วยฟลุท 12 ชิ้นสร้างความงดงาม ลึกล้ำให้กับงานเพลงของเธอ ทำให้ “Tabura Rasa” เป็นบทเพลงที่สง่าลึกล้ำ และงดงาม มีความผสมผสานกันระหว่างดนตรีคลาสสิคและโฟล์ค ผ่านท่วงทำนองงามสง่าและเสียงร้องล่องลอย ลุ่มลึกจากบียอร์ค ที่ทำให้เรารู้สึกเหมือนตกอยู่ในภวังค์แห่งฝันอันลึกลับ
สำหรับมิวสิควีดิโอนั้นได้ ศิลปินดิจิตอลแนวทดลอง Tobias Gremmler มาสร้างงานภาพสุดมหัศจรรย์ เขาได้ทำให้บียอร์คได้กลายเป็นบุปชาติอันลึกลับ เปี่ยมไปด้วยสีสัน เป็นการหลอมรวมกันระหว่างมนุษย์และธรรมชาติ (ที่ดูแล้วอาจให้ความรู้สึกหลอนๆหน่อย) ซึ่ง Gremmler ได้เล่าถึงที่มาของการทำงานชิ้นนี้ว่า
“ในตอนที่ผมกำลังทำงานวีดิโอชิ้นนี้ ผมได้รับแรงบันดาลใจอย่างลึกซึ้งจากดนตรีและเนื้อเพลงของ Tabula Rasa โดยถ่ายทอดผ่านภาพของบียอร์คที่หลอมรวมกันกับมวลดอกไม้ โดยอยู่ภายใต้คอนเซปยูโธเปีย (โลกในอุดมคติ) ที่มนุษย์กับธรรมชาติดำรงอยู่คู่กันและสอดประสานกันด้วยความเข้าอกเข้าใจ”
Tobias Gremmler
ซึ่งมิวสิควีดิโอตัวนี้เป็นงานสืบเนื่องจากการร่วมงานกันของ Tobias Gremmler กับบียอร์คตั้งแต่ใน Cornucopia คอนเสิร์ตซีรีย์และมัลติมีเดียคอนเสิร์ตในรูปแบบใหม่ ที่กำกับโดยผู้กำกับภาพยนตร์ คนเขียนบท และโปรดิวเซอร์มือรางวัล ลูเครเซีย มาร์เตล (Lucrecia Martel) ซึ่งมีโชว์แรกเมื่อวันที่ 6 พฤษภาคมที่ผ่านมา ณ The Shed อาร์ตสเปซ ในนิวยอร์ค
Poster Cornucopia
ซึ่งในท้ายคอนเสิร์ตบียอร์คได้เปิดวีดีโอข้อความจาก เกรต้า ธันเบิร์ก (Greta Thunberg) นักเคลื่อนไหวเพื่อสิ่งแวดล้อมชาวสวีเดนวัย 16 ปี ด้วย ซึ่งทำให้เราคิดถึงสุนทรพจน์ของเธอที่เคยกล่าวไว้ในที่ประชุมภาคีแห่งสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศครั้งที่ 24 (COP 24) ที่โปแลนด์ ซึ่งสอดคล้องกับแนวคิดของเพลง “Tabura Rasa” ความว่า
เกรต้า ธันเบิร์ก
“พวกคุณบอกว่าคุณรักลูกหลานของคุณเหนือสิ่งอื่นใด แต่คุณกลับขโมยอนาคตของพวกเขาไปต่อหน้าต่อตา พวกคุณพูดกันแต่ว่าต้องก้าวเดินไปข้างหน้าด้วยความคิดแย่ๆ แบบเดิมที่ทำให้เราต้องผจญวิกฤตการณ์ต่างๆ ในปัจจุบัน ทั้งๆ สิ่งที่น่าจะต้องทำที่สุดคือการดึงเบรกฉุกเฉิน พวกคุณไม่มีวุฒิภาวะพอที่จะยอมรับความจริง และทิ้งปัญหาไว้ให้กับพวกเรา เด็กๆ ทั้งหลาย”
ขอเชิญเข้าสู่ห้วงลึกแห่งบทเพลงอันลึกลับจากบียอร์คได้เลยครับ
Source
http://philosophyindiary.blogspot.com/2010/02/
https://genius.com/Bjork-tabula-rasa-lyrics
https://www.nme.com/news/music/watch-bjork-magnificent-new-video-tabula-rasa-2486555
https://www.rollingstone.com/music/music-news/bjork-new-tabula-rasa-music-video-834242/
https://imaginess.art/tobias-gremmler-shapes-and-movements-as-inspiration/
https://www.the101.world/greta-thunberg/