ค้นพบภาพร่างด้วยดินสอ ซึ่งเป็นผลงานต้นแบบของภาพดัง ‘Sorrowing Old Man (At Eternity’s Gate)’ ในปี 1890 ของตำนานศิลปินชาวดัตช์ วินเซนต์ แวน โก๊ะ (Vincent Van Gogh) หลังภาพดังกล่าวถูกเก็บรักษามาร่วมร้อยปี โดยครอบครัวชาวดัตช์ครอบครัวหนึ่ง
พิพิธภัณฑ์แวน โก๊ะ ในกรุงอัมสเตอร์ดัม ประเทศเนเธอร์แลนด์ ได้ออกมากล่าวรับรองการค้นพบในครั้งนี้ ซึ่งเทโอ เมเดนดอร์ป (Teio Meedendorp) นักวิจัยอาวุโสของพิพิธภัณฑ์กล่าวว่านี่เป็นการค้นพบ ที่ได้มอบความงดงามให้กับโลก
ผู้เชี่ยวชาญของพิพิธภัณฑ์ให้ความเห็นว่า ผลงานชิ้นนี้ถูกวาดขึ้นในปี 1882 สมัยที่แวน โก๊ะมีอายุได้ 29 ปี และยังอาศัยอยู่ในกรุงเฮก
ก่อนจะกลายเป็นศิลปินโด่งดังที่ปารีส และแซงต์-เรมี เมืองทางตอนใต้ของฝรั่งเศส ในช่วงเวลาก่อนหน้านั้น แวน โก๊ะ มักชื่นชอบการวาดภาพเกี่ยวกับผู้คน เขามักจะสรรหาแบบมาจากบ้านพักคนชรา และชอบเรียกนายแบบเหล่านั้นว่า ‘ชายกำพร้า’
ซึ่งหนึ่งในผลงานดังของแวน โก๊ะ อย่าง ‘Sorrowing Old Man (At Eternity’s Gate)’ ที่มีการค้นพบภาพร่างในครั้งนี้ ก็เกิดขึ้นมาจากการวาดชายชราคนหนึ่งที่ชื่อ อาดรีอนัส ยาโคบัส ไซเดอร์ล็องด์ (Adrianus Jacobus Zuyderland) ซึ่งเป็นนายแบบเพียงคนเดียวที่เขารู้จัก ว่ากันว่าแวน โก๊ะ ให้ค่าจ้างไซเดอร์ล็องด์มาเป็นแบบเพียง 12 เซ็นต์ (4 บาท) หรือบางครั้งก็เลี้ยงกาแฟแทน
ผลงานภาพร่างด้วยดินสอชิ้นนี้ถูกตั้งชื่อว่า ‘Worn Out’ โดย แวน โก๊ะ ใช้ดินสอหนา ๆ ของช่างไม้วาดลงบนกระดาษสีน้ำหยาบ ขนาด 48.8 ซม. x 30 ซม. ตอนที่วาดเสร็จแล้ว เขาก็เคลือบภาพวาดด้วยน้ำยาที่ทำจากนมและน้ำ ซึ่งทำให้ดินสอมีสีเข้มและด้านมากขึ้น
ผู้เชี่ยวชาญอธิบายเพิ่มเติมว่า อ้างอิงจากหลักฐานต่าง ๆ เชื่อได้ว่าภาพร่างชิ้นนี้แวน โก๊ะ วาดขึ้นในช่วงวันที่ 24 พฤศจิกายน ปี 1882 เนื่องจากมีความเชื่อมโยงกับผลงานอื่น ๆ หลายชิ้นที่ทำขึ้นในขณะนั้น อีกทั้งแวน โก๊ะยังเคยพูดถึงภาพร่างนี้ในจดหมายที่เขาเขียนถึงธีโอ น้องชายของเขาว่า
“วันนี้กับเมื่อวาน ฉันวาดรูปชายชราสองคน เป็นภาพที่พวกเขาเอาข้อศอกวางไว้ที่หัวเข่าและเอามือกุมหัว ไม่แน่ฉันอาจจะเอามาทำเป็นภาพพิมพ์หินด้วย มันช่างเป็นภาพที่ดีจริง ๆ ชายชราหัวล้านวัยทำงานสวมชุดผ้าบอมบาซีน”
ไม่มีใครรู้ว่านับตั้งแต่ปี 1882-1910 ภาพนี้เดินทางไปที่ไหนมาบ้าง แต่ที่รู้แน่ ๆ ก็คือในปี 1910 ชาวดัตช์คนหนึ่งซื้อภาพนี้ในราคาราว ๆ 8 เหรียญ (270 บาท) ก่อนจะเก็บรักษาไว้ในคอลเล็กชันส่วนตัวของครอบครัว จวบจนถึงปัจจุบัน ซึ่งผู้เชี่ยวชาญก็ได้มีการประเมินราคาคร่าว ๆ ว่าผลงานนี้น่าจะมีมูลค่ามากกว่า 1.17 ล้านเหรียญ หรือประมาณ 39 ล้านบาท
เมเดนดอร์ป เล่าว่าในทุก ๆ ปี พิพิธภัณฑ์จะได้รับจดหมายมากกว่า 300 ฉบับจากผู้ที่เชื่อว่าตนเป็นเจ้าผลงานของแวน โก๊ะ ที่หายไป แต่มีเพียงไม่กี่คนเท่านั้นที่มาที่พิพิธภัณฑ์และได้รับการยืนยันว่าภาพเหล่านั้นเป็นของจริง
เมเดนดอร์ป กล่าวว่าการค้นพบในครั้งนี้เป็นเรื่องที่น่าตื่นเต้นอย่างยิ่ง สำหรับคนรักงานศิลปะ
“ผมทำงานกับผลงานของแวน โก๊ะ มาตลอดชีวิต และรู้สึกยินดีเสมอ ที่ได้นำผลงานเหล่านี้มาจัดแสดงให้ผู้คนได้ชมมันอย่างใกล้ชิด นี่เป็นภาพวาดที่แวน โก๊ะ วาดตอนอยู่ที่กรุงเฮก คุณสามารถศึกษาการวาดช่วงแรกในอาชีพของเขาได้ คุณจะเห็นวิธีที่เขาจัดการกับดินสอ อีกทั้งเมื่อไหร่ก็ตามที่คุณได้ดูภาพแบบใกล้ ๆ คุณจะอยากหยิบดินสอขึ้นมาเองแล้วเริ่มวาดเลยทีเดียว”
ภาพร่างด้วยดินสอ ‘Worn Out’ จะถูกนำมาจัดแสดงที่พิพิธภัณฑ์แวน โก๊ะ ในกรุงอัมสเตอร์ดัม ตั้งแต่วันที่ 24 กันยายน จนถึง 2 มกราคม ปี 2022 หลังจากนั้นผลงานชิ้นนี้จะถูกนำส่งคืน ให้กับเจ้าของผู้ไม่ประสงค์ออกนาม
เครดิตภาพและอ้างอิง:
พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส