ถ้าพูดถึงเรื่อง ‘Sexual Harassment’ หรือที่แปลออกมากว้าง ๆ ว่า “การล่วงละเมิดทางเพศ” ที่สามารถตีความได้มากมายหลายแบบตามแต่ที่คนจะเอามาใช้ ซึ่งเมื่อเราเอาคำว่า “ล่วงละเมิดทางเพศ” มาใช้กับการ์ตูนอนิเมะก็สามารถแยกย่อยลงไปจากการตีความอีกว่า ตัวละครตัวนี้ถูกล่วงละเมิดทางเพศจากตัวละครในเรื่องเอง หรือถูกล่วงละเมิดทางเพศจากเรื่องราวที่ถูกเขียนแต่งขึ้นมา เพื่อให้คนดูตีความไปทางนั้นที่เรียกว่า ‘Fan Service’ ซึ่งเราจะขอหยิบยกทั้งสองกรณีนี้มาพูดถึง ผ่านตัวละครในอนิเมะที่โดนสิ่งเหล่านี้มาวิเคราะห์กัน โดยเราจะขอไม่นำภาพหรืออธิบายเกี่ยวกับการล่วงละเมิดทางเพศแบบเจาะจง แต่จะอธิบายกว้าง ๆ ให้เห็นภาพว่าตัวละครเหล่านี้ต้องถูกล่วงละเมิดทางเพศแบบไหนบ้าง ผ่านการยกตัวอย่างตัวละครในอนิเมะเป็นคน ๆ ไปเพื่อการเห็นภาพที่ชัดเจน จะมีตัวละไหนที่โดน ‘Sexual Harassment’ บ้างนั้นมาดูไปพร้อมกันเลย
ตัวละครสาวน้อยผู้ถูกรังแก Minamoto Shizuka จาก Doraemon
เริ่มต้นตัวละครแรกที่เมื่อพูดถึงการ ‘Sexual Harassment’ ในวงการอนิเมะเป็นอันดับต้น ๆ และถูกกระทำมาอย่างยาวนานก็คือ มินาโมโต้ ชิซุกะ (Minamoto Shizuka) สาวน้อยน่ารักจากการ์ตูนระดับตำนานอย่าง ‘Doraemon’ ที่ถ้าใครได้อ่านบทความ “รวมฉาก 18+ ที่ซ่อนอยู่ในอนิเมะยุคเก่าที่คุณคิดไม่ถึง” ไปแล้ว จะทราบดีว่าฉาก 18+ ที่ถูกเอามาพูดถึงในบทความนั้นคือฉากอาบน้ำของชิซุกะที่มักจะถูกตัวละคร โนบิ โนบิตะ (Nobi Nobita) กับ โดราเอมอน (Doraemon) เปิดประตูไปไหนก็ได้มาที่ห้องน้ำของชิซุกะเสมอ ซึ่งไม่ใช่แค่นั้นที่ตัวละครนี้จะโดนแต่ยังมีฉากการล่วงละเมิดทางเพศด้วย ไม่ว่าจะเป็นฉากถอดเสื้อระหว่างอาบน้ำ ไปจนถึงฉากที่ไม่เหมาะสมหลาย ๆ ครั้งที่เพราะชิซุกะเป็นเพียงตัวละครหญิงคนเดียวในซีรีส์ เมื่อต้องมีฉากประเภทนี้ชิซุกะจึงต้องเป็นคนได้รับเสมอ จนแฟน ๆ ที่ดูการ์ตูนเรื่องนี้ก็รับไม่ได้กับการใส่ฉากแบบนี้ลงไปในการ์ตูน ซึ่งจนถึงตอนนี้เราก็ยังคงเห็นฉากแนว ๆ นี้อยู่ในอนิเมะตอนใหม่ ๆ แต่อาจจะน้อยลงไปมากเมื่อเทียบกับแต่ก่อน ซึ่งก็ดีมาก ๆ เพราะถ้าคุณไปดูอนิเมะ ‘Doraemon’ สมัยก่อนคุณจะเห็นฉาก 18+ ยิ่งกว่าตอนนี้เยอะมาก ทั้งในหนังสือหรือในฉบับอนิเมะที่เห็นแบบเต็ม ๆ จนหลายคนสงสัยว่านี่มันการ์ตูนเด็กจริง ๆ หรือเลยทีเดียว
มีมันก็ดีแต่ถ้ามากไปบ่อยไปก็ไม่ดี Tamaki Kotatsu จาก Fire Force
เรียกว่าเป็นเส้นคั่นตรงกลางระหว่างคำว่า ‘Fan Service’ ที่หมายถึงสื่อทางรูปภาพที่ไม่มีความสำคัญต่อเนื้อหา แต่ถูกเพิ่มเข้ามาเพื่อเอาใจผู้อ่านหรือดูอนิเมะ ที่ส่วนมากจะเป็นเรื่องเกี่ยวกับการเปิดเผยเนื้อหนังของตัวละครหญิง กับคำว่า ‘Sexual Harassment’ ที่แปลว่าว่าการล่วงละเมิดทางเพศผ่านร่างกายของอีกฝ่ายผ่านสื่อ ที่ส่วนมากจะเป็นตัวละครหญิง ซึ่งการมีการใส่สิ่งเหล่านี้ลงไปในบนสื่อต่าง ๆ ก็ไม่ใช่เรื่องผิด เพราะสื่อจะมีการจำกัดอายุคนที่เข้าชม แต่บางทีถ้ามันมากไปก็ไม่ใช่เรื่องที่สมควร ยกตัวอย่างตัวละคร ทามากิ โคทัตสึ (Tamaki Kotatsu) จากเรื่อง หน่วยผจญคนไฟลุก ‘Fire Force’ ที่ตัวของทามากินั้นเป็นตัวละครที่ถูกแก้ผ้าเปลือยกายบ่อยมาก ๆ เรียกว่าเยอะเกินไปด้วยซ้ำ ซึ่งในเรื่องทามากิจะเรียกสิ่งนี้ว่า “Lucky Lecher Lure” ที่เรียกว่าความโชคร้ายที่ทำให้อับอายแบบไม่สิ้นสุด จนหลายคนที่ได้ดูต่างคิดว่ามันมากไปรึเปล่า คือมีก็มีแต่มีมากไปบ่อยไปจนบางทีเราก็สงสารตัวละครที่ต้องเจอบทแบบนี้
จงใจให้เห็นกับไม่ตั้งใจมันต่างกัน Sajuna Inui จาก Sono Bisque Doll wa Koi wo Suru
อีกหนึ่งการตีความของคำว่า ‘Sexual Harassment’ ที่เมื่อเรากล่าวถึงอนิเมะเรื่อง หนุ่มเย็บผ้ากับสาวนักคอสเพลย์ หรือ ‘Sono Bisque Doll wa Koi wo Suru’ เรามักจะคิดถึงตัวละครนางเอกของเรื่องอย่าง มาริน คิตากาวะ (Marin Kitagawa) ที่บทบาทของเธอนั้นจะมีการโชว์เนื้อหนังให้กับพระเอกของเราได้ดูตลอด ซึ่งในกรณีของมารินนั้นแค่เกือบจะเรียกว่า ‘Sexual Harassment’ เพราะตัวของมารินนั้นจงใจและตั้งใจแสดงให้เห็น เหมือนกับดารานางแบบที่ถ่ายรูปชุดว่ายน้ำลงตามสื่อ ที่ไม่ใช่การ ‘Sexual Harassment’ แต่เมื่อใดที่มีคนไปเขียนหรือแสดงกิริยาลามกใส่รูปเหล่านั้น ก็จะถือว่าเป็น ‘Sexual Harassment’ แต่ในเรื่องนี้นอกจากมารินแล้วก็มีตัวละครสาวอีกคนที่ไม่ได้ตั้งใจโชว์ แต่บทบาทของผู้เขียนก็ทำให้เธอโดน ‘Sexual Harassment’ นั่นคือ ซาจูนะ อินูอิ (Sajuna Inui) ในฉากเปิดตัวของเธอที่เจอกับพระเอกในบ้าน กับฉากห้องน้ำที่ทำขาเป็นรูปตัว M ในตำนาน (ไม่ต้องเลื่อนไปดูด้านล่างไม่มีรูปให้ดู) นอกจากนี้ก็จะมีฉากออกแนว ‘Sexual Harassment’ ที่แม้ตัวพระเอกเราจะไม่คิดอะไร แต่ตัวซาจูนะคิดก็ถือว่าเป็นการล่วงละเมิดทางเพศได้แล้ว ซึ่งใครที่ได้ดูเรื่องนี้มาแล้วจะเข้าใจได้ดี
คุณค่าตัวละครหญิงในอนิเมะ Lala Satalin Deviluke จาก To LOVE Ru
อ่านมาถึงตรงนี้หลายคนอาจจะรู้สึกว่าการที่การ์ตูนมีฉากสาว ๆ โชว์เนื้อหนังที่เรียกว่า ‘Fan Service’ ไม่ใช่เรื่องแปลกอะไร ยิ่งถ้าเป็นการ์ตูนแนว ‘Harem’ หรือที่เรียกว่าแนวพระเอกคนเดียวแต่มีสาว ๆ มารุมล้อมด้วยแล้ว การมีฉากแนว ๆ ‘Sexual Harassment’ หรือ ‘Fan Service’ มันคือเรื่องปกติ ซึ่งคนที่ไม่ชอบก็ไม่ต้องไปดูจะได้ไม่ต้องมาบ่นให้เป็นประเด็น เพราะคนที่เขาดูเขาชอบมันก็มี ซึ่งนั่นก็ถูกและใช่แต่ไม่ตรงประเด็น เพราะเราขอย้ำอีกครั้งว่าการมีฉากเหล่านั้นไม่ผิด แต่การมีมากไปจนเหมือนบางทีก็เป็นการด้อยค่าตัวละครหญิง ที่ไม่มีอะไรเลยนอกจากการโชว์อย่างนั้นหรือ แบบที่ตัวละคร ลาล่า ซาตาริน เดวิลุค (Lala Satalin Deviluke) จากเรื่อง ‘To LOVE Ru’ หรือในชื่อไทย “วุ่นรักยัยต่างดาว” รวมถึงสาว ๆ คนอื่น ๆ ในเรื่อง ที่ไม่ว่าจะการแต่งตัวรวมถึงบทที่ตัวละครเป็นมันช่างดูดึงดูดทางเพศแบบตลอดเวลา จนบางทีก็สงสัยคนสร้างการ์ตูนเรื่องนี้ต้องการสื่ออะไร ซึ่งแทนที่เธอจะมีบทบาทที่มากกว่านี้ แต่สุดท้ายก็เป็นแค่ตัวละครโชว์เนื้อหนัง หรือเข้าหาเพศตรงข้ามที่มากไปที่เหมือนด้อยค่าตัวละครในความคิดของคนนอก แต่ก็อย่างที่บอกว่าถ้าไม่ชอบก็ไม่ต้องดู แต่เราก็มีสิทธิ์แสดงความเห็นแค่เปิดใจรับฟัง (อ่าน) บ้าง แทนที่จะใช้อารมณ์เข้าหาเราก็รู้ว่าอีกฝ่ายต้องการสื่ออะไร
ตัวละครชายก็ใช่ว่าจะไม่โดน Pillar Men จาก JoJo’s Bizarre Adventure
และอย่าคิดว่าการ ‘Sexual Harassment’ จะเกิดขึ้นได้แต่เฉพาะผู้หญิงเพียงอย่างเดียว แม้แต่ตัวละครชายก็สามารถโดนได้เช่นกัน โดยเราจะยกตัวอย่างตัวละครที่เข้าค่าย ‘Sexual Harassment’ แบบเห็นภาพมากที่สุด ก็คงต้องเป็นเหล่าบุรุษเสาหิน ‘Pillar Men’ จากอนิเมะ ‘JoJo’s Bizarre Adventure’ หรือชื่อไทย “โจโจ้ ล่าข้ามศตวรรษ” กับการแต่งกายของเหล่าตัวร้ายในเรื่องนี้ ที่แม้จะเป็นปีศาจในยุคโบราณซึ่งตื่นมาจากเสาหิน การแต่งกายของทั้งสามคนจึงเป็นยุคโบราณ แต่ก็เกิดคำถามว่าต่อว่ายุคโบราณอารยธรรมไหนแต่งแบบนี้ ซึ่งนั้นก็ทำให้ตัวละครทั้งสามคนเข้าค่ายถูก ‘Sexual Harassment’ แต่ในบ้านเราจะเรียกอีกแบบว่า “ใจเกเร” ที่มักจะสื่อถึงชายหนุ่มกล้ามโตที่โชว์เรือนร่างในท่วงท่าที่ผู้ชายปกติไม่ทำ ซึ่งในกรณีนี้ก็เข้าค่ายคล้ายกับตัวละครมารินในหนุ่มเย็บผ้ากับสาวนักคอสเพลย์ ที่ตัวละครเหล่านี้จงใจใส่ชุดแบบนี้เอง แต่ท่วงท่าการต่อสู้การวางท่าทีบทบาทที่ตัวละครสามคนนี้ได้รับ มันก็ชวนให้คิดว่ามัน ‘Sexual Harassment’ จริง ๆ ซึ่งคนที่ดูหรืออ่านการ์ตูนเรื่องนี้มาแล้วจะเข้าใจ
ผู้ล่วงละเมิดเป็นเพศเดียวกันก็ถือว่าล่วงละเมิดทางเพศได้ Mikuru Asahina จาก Suzumiya Haruhi no Yuuutsu
หนึ่งในกรณีศึกษาที่เกี่ยวกับการ ‘Sexual Harassment’ ได้ดีและตรงความหมายที่สุด ก็คงต้องพูดถึงตัวละครสาวสวยจากอนาคตอย่าง อาซาฮินะ มิคุรุ (Mikuru Asahina) จากเรื่อง เรียกเธอว่าพระเจ้า สึซึมิยะ ฮารุฮิ ‘Suzumiya Haruhi no Yuuutsu’ ที่ถ้าใครเคยดูหรือจำได้ เราจะได้เห็นการ ‘Sexual Harassment’ แบบโจ่งแจ้งหลายต่อหลายครั้งที่มาจากหญิงสาวเพศเดียวกันอย่าง สึซึมิยะ ฮารุฮิ (Suzumiya Haruhi) ซึ่งในกรณีของ ‘Sexual Harassment’ ถ้าอีกฝ่ายไม่ยินยอม ไม่ว่าจะเป็นเพศไหนก็สามารถดำเนินคดีได้ หรือในกรณีนี้จะถูกจัดให้เป็นการกลั่นแกล้งก็เป็นได้ ขึ้นอยู่กับการตีความของคนที่ตัดสินเรื่องนั้น ซึ่งเราที่เป็นคนดูจะรู้สึกชอบหรือไม่ชอบก็ขึ้นอยู่กับเราเป็นคนตัดสิน และมองว่ามันคือรูปแบบใด
ภาพจำที่ติดตาคนดูในอนิเมะ Bulma จาก Dragon Ball
เรียกว่าโดน ‘Sexual Harassment’ ตั้งแต่วัยรุ่นยันวัยกลางคนกันเลยทีเดียว กับตัวละครสาวสวยจากซีรีส์ ‘Dragon Ball’ อย่าง บลูม่า (Bulma) หนึ่งในตัวละครยุคเก่าที่เป็นโดนคล้าย ๆ ชิซุกะจากเรื่อง ‘Doremon’ เพราะเธอคือตัวละครหญิงเพียงคนเดียวในเรื่องช่วงแรกของซีรีส์ จึงทำให้บลูม่าต้องตกเป็นตัวละครที่ถูก ‘Fan Service’ และ ‘Sexual Harassment’ ที่เคยเล่าไปแล้วในบทความ “รวมฉาก 18+ ที่ซ่อนอยู่ในอนิเมะยุคเก่าที่คุณคิดไม่ถึง” ที่จะเล่าเพียงตอนเด็กของบลูม่าที่มีฉากแนว ๆ 18+ ทั้งแบบจงใจโชว์ หรือถูกคนอื่นล่วงละเมิดทางเพศแบบชัดเจนอย่างตอนสู้กับมนุษย์ล่องหน จนมาถึงตอนโตที่บลูม่ากลายเป็นคุณแม่ลูก 2 ไปแล้ว เนื้อเรื่องแต่เธอก็ยังมีฉากกับการ ‘Sexual Harassment’ จนแม้แต่สามีของเธอยังไม่พอใจที่ภรรยาโดนอะไรแบบนี้ ซึ่งใครที่ดูอนิเมะ ‘Dragon Ball Super’ จะรู้เป็นอย่างดี เอาง่าย ๆ เริ่มจากชุดที่บลูม่าสวมกับ มนุษย์ดัดแปลงหมายเลข 18 (Android 18) ใส่มันต่างกันชัดเจน บลูม่ากับชิซุกะจึงจัดเป็นตัวละครที่น่าสงสารคู่หนึ่งในวงการอนิเมะที่ควรใส่บทแบบนี้ให้พวกเธอได้แล้ว
คุณแม่กับบทบาทที่มากขึ้นในอนิเมะแต่ก็ยังเปิดเผยมากไป Oosuki Mamako จาก Okaa-san Online
ปิดท้ายกับคุณแม่อีกหนึ่งคนในโลกอนิเมะ ที่แม้จะเป็นคุณแม่ลูกหนึ่งอย่าง มามาโกะ โอซึกิ (Oosuki Mamako) จากเรื่อง คุณแม่ที่มีสกิลพื้นฐานเป็นการโจมตีหมู่ แถมยังเบิ้ลได้แบบนี้ชอบไหมจ๊ะ หรือชื่อภาษาญี่ปุ่นสั้น ๆ ว่า ‘Okaa-san Online’ ที่เรื่องราวของคุณแม่มามาโกะก็คล้ายกับกรณีของลาล่าใน ‘To LOVE Ru’ ที่ตัวละครนี้จะเป็นเหมือนตัวแทนของเพศหญิงที่เด่นและมากไป แต่ของมามาโกะจะเพิ่มไปอีกตรงที่ตัวของเธอนั้นเป็นคุณแม่ ที่บังเอิญไปอยู่ในเกมและสกิลพื้นฐานการโจมตีหมู่ที่เก่งกว่าคนอื่น ๆ ในเกม จึงทำให้เธอเป็นตัวเด่นที่มีบทมากกว่าแค่เป็นตัวละครโชว์เนื้อหนังในแนว ‘Harem’ แบบเรื่องอื่น คงเพราะบทบาทของคุณแม่ที่เป็นตัวเอกซึ่งมีไม่เยอะในอนิเมะ บวกกับเรื่องราวในอนิเมะที่เป็นโลกแฟนตาซีที่ตัวละครหญิงต้องนุ่งน้อยห่มน้อย (แต่ในโลกปกติคุณแม่ก็ยังโดดเด่นในการแต่งกายมุมกล้องที่โชว์เนื้อหนัง) เพราะแบบนั้นคุณแม่ถึงถูก ‘Sexual Harassment’ จากตัวละครและเรื่องราว จนเราต้องขอยกเธอมาพูดถึงให้คนอ่านเห็นภาพรวม ซึ่งใครที่ดูอนิเมะเรื่องนี้มาแล้วจะเข้าใจ
ก็จบกันไปแล้วกับการพูดถึงตัวละครที่ถูก ‘Sexual Harassment’ ในแบบต่าง ๆ ที่เราหยิบยกมาพูดถึง ซึ่งต้องย้ำอีกครั้งว่าการมีอยู่ของฉากแนว 18+ หรือฉาก ‘Fan Service’ นั้นคือเรื่องปกติที่เราเห็นได้บ่อย ๆ มากน้อยแล้วแต่คนแต่งเรื่องจะใส่ลงไป และสำหรับผู้ใหญ่ที่ไม่เคยดูหรือรู้จักการ์ตูนที่เรียกว่าอนิเมะ แล้วคิดว่าเด็ก ๆ ที่ได้เห็นฉากตัวละครแบบนี้หรืออ่านบทความนี้แบบผ่าน ๆ แล้วคิดว่าการมีอยู่ของฉากเหล่านี้จะสร้างสิ่งไม่ดีให้เด็ก ๆ ก็ต้องขอบอกว่าพวกคุณคิดผิด เพราะเด็กยุคนี้เขาฉลาดพอจะรู้ว่าอะไรคือการ์ตูนอะไรคือความจริง แค่ความชอบที่ไม่ได้กระทบหรือไปล่วงเกินใคร และอยู่ในขอบเขตที่สังคมยอมรับมันก็ไม่ใช่เรื่องผิดที่เด็กจะดูอนิเมะแบบนี้ เพราะถ้าคุณไปสำรวจคนที่ก่อคดีข่มขืนล่วงละเมิดทางเพศ เกือบทั้งหมดไม่เล่นเกมหรือดูการ์ตูน ดังนั้นควรเปลี่ยนความคิดได้แล้วว่าการ์ตูนเกมจะสั่งสอนให้เด็กไปทำเรื่องไม่ดี โลกมันเปลี่ยนเร็วเราก็ควรตามให้ทันตามเด็ก ๆ ฝากเอาไว้ให้ผู้ใหญ่ทั้งหลายเก็บเอาไปคิด
พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส