สิ่งสมมุติ ที่เรียกว่า “สำนึก”

บทความโดย แจ็ค รัสเซล

.. ถึงวันนี้ คนที่ยังทำงาน หาเลี้ยงชีพด้วยการ “แต่งเพลง” ในวงการเพลงไทย ที่ผมยังเห็นหน้าเห็นตา  สร้างงานอยู่เป็นเพื่อนกันไป  ต้องบอกว่า  เหลือน้อยเต็มที  เพื่อนเก่าเพื่อนแก่ รุ่นพี่รุ่นน้องสมัยวงการเพลงไทยเฟื่องฟูเมื่อสัก 10 – 20 ปีก่อน (พ.ศ. 2537 – 2547) หายหน้าไปทำอาชีพอื่นๆกันเกือบหมดแล้ว  ..แม้ที่ยังอยู่ ก็บ่นว่าอยู่ยาก  ไอ้ที่จะมานั่งลงทุนแต่งเพลงหาเลี้ยงชีพอย่างเดียว  นับหัวได้  ส่วนใหญ่  ถ้ามีความสามารถในเชิงดนตรีด้วย  ก็ไปเล่นดนตรีกลางคืน หรือไม่ก็ผันตัวไปเป็น “ครูสอนดนตรี” ให้กับน้องๆ เด็กๆรุ่นใหม่ๆ ได้มีวิชาติดตัว และเดินตาม

.. อะไรคือสิ่งที่ทำให้วงการเพลง ค่อยๆ “ไร้ที่ยืน” ของคนทำงาน จะตัวจริง หรือตัวปลอม ก็โดน “ผลกระทบ” เดียวกัน  ผมไม่อยากบอกว่าทั้งโลกก็โดนเหมือนกันหมด  เพราะจริงๆแล้ว  ประเทศที่เจริญทาง “สำนึก ของคน” แล้ว เช่น ญี่ปุ่น , ฝรั่งเศส , เยอรมัน , อเมริกา หรือแม้แต่ เกาหลี ที่เติบโตมาทีหลังเราหลายปีก็ตาม  ..เอาเข้าจริงๆ ถ้านับสัดส่วนของประชากรทั้งหมด กับปัญหาเรื่องสำนึกของคนในแขนงอาชีพ  ที่ป้วนเปี้ยนอยู่ในธุรกิจเพลง  ถือว่าน้อยกว่าประเทศที่ “ขุนสำนึก” กันยาก  อย่างประเทศ “สยามเมืองก๊อป” ของเรายิ่ง

.. ใครๆก็รักเมืองไทย ผมก็รัก ผมเกิดและเติบโตที่นี่ และไม่เคยคิดผิด ต่อการ “แต่งเพลง” ที่ผมตั้งหน้าตั้งตา และซื่อสัตย์ยึดถือเป็นอาชีพนี้มาตลอดเกือบ 20 ปี  ..เพียงแต่บางครั้ง ผมอด “สงสารตัวเอง” และเพื่อนพี่น้องร่วมอาชีพคนอื่นๆไม่ได้  สิ่งที่เราได้กลับมา  มันน้อยเกินไป มันช้าเกินไป  ไม่คุ้มค่ากับที่เราลงทุนลงแรง  ..ถึงได้มีคำผู้ใหญ่ที่อาบน้ำร้อนมาก่อน  เปรยให้ผมฟังด้วยความเป็นห่วงเสมอๆว่า.. “… ยึดอาชีพแต่งเพลง อยู่วงการเพลงไทย  ก็เหมือนเราเล่นว่าวตอนไม่มีลม …” เมื่อก่อน  ผมไม่เข้าใจประโยคคลาสสิกนี้หรอก  ฟังแล้วก็ผ่านไป  ไม่เคยคิดอะไรกับมันเลย  แต่พอนานวันเข้า  ก็เริ่มคิดได้ว่า..  ทำไมว่าวของเรา  ไม่ลอยลมไปสูงๆ  ติดลมบนนานๆสักที  มีแต่เกือบขึ้นได้  แล้วก็ตกหัวปักดินตลอด  มันเหนื่อยเหลือเกิน  ทำอย่างไร  ถึงจะขึ้นได้บ้างหนอ ?

.. แต่นิสัยไม่ยอมแพ้อะไรง่ายๆ  บางทีมันก็เป็นส่วนดีในชีวิตอยู่บ้าง  ให้เรายังอยู่เผชิญกับมัน เรียนรู้ปัญหาต่างๆ จนเริ่มเข้าใจ และ เริ่มรู้ว่า ท้องฟ้าตรงไหน..ที่มีลม

.. ผมอาจจะยอมแพ้ไปแล้ว  กับเรื่อง “สำนึกของคนไทย” จำนวนมาก  ที่เป็นนักฟังเพลงก็จริง  แต่ไม่นิยมควักเงินซื้อเพลงในแบบที่ถูกกฎหมายไปฟัง  ..แม้เขาจะรู้กันว่า  รายได้บางส่วน  จะกลับคืนไปให้ศิลปินและเจ้าของลิขสิทธิ์  ได้หายใจหายคอง่ายขึ้น  ต่อชีวิตมีข้าวกิน  มีลมหายใจคิดงานเพลงดีดีต่อไป ก็ตาม  ..เขาไม่ทำกัน  เขาชอบอะไรที่รวดเร็ว เป็นฟาสต์ฟูด  ไม่สนคุณภาพ  มากไปกว่าของฟรี ?!

.. ภูเขาทั้งลูก ยังโล้น ยังโกร๋น ไร้ต้นไม้เขียวใหญ่คลุมดิน เมื่อถูก “คนไร้สำนึก” ช่วยกันตัด ช่วยกันโค่น จนเหลือแต่ “ตอภูเขา” ไม่รู้กี่ลูกต่อกี่ลูกแล้ว  ..นับประสาอะไรกับสิ่งที่เราเรียกขานกันว่า “วงการเพลงไทย” อะไรคือแก่นแกนที่ยึดกัน เป็นฐานวงการ ยังไม่มีคนให้คำจำกัดความ  ยังไม่มีคนวางกฎระเบียบ  เป็นกติกาจริงจัง  เป็นข้อห้ามที่ชัดเจน ?!

.. มันมีแต่ “กติกาทางใจ” ที่วางเอาไว้ในอากาศหลวมๆ เป็นสิ่งสมมุติที่เราเรียกกันว่า “สามัญสำนึก” ใครมีก็ดี ไม่มีก็แทบไม่มีบทลงโทษ  หนำซ้ำปล่อยนานๆไป  คนที่ไม่มีสำนึกจนชิน  หากมีจำนวนมากขึ้น  สังคมก็เริ่มมองเป็นเรื่องปกติ  จนคนที่มี “สำนึกดี” กลายเป็นคนผิด เป็นคนแปลก เป็นคนปลอมกันไปหมด ?!

“.. มันเป็นสิ่งที่ควบคุมไม่ได้ ..”  มีคนเคยพูดไว้อย่างนั้น  “สำนึกของคน” เป็นเรื่องเสี่ยงทาย  เป็นเรื่องต้องมี “จุดหักเห” ที่รุนแรง  น่าเชื่อถือ  มากกว่าใดใดทั้งหมด  และสำคัญ ต้องมี “แรงจูงใจ” ที่ทรงพลัง

.. ผมชอบมองย้อนดูชีวิตของตัวเอง  มองกลับไปในวันที่ผมถือเนื้อเพลง 2 – 3 เพลงของตัวเอง  แล้วถือกีตาร์โปร่ง  เที่ยวเดินไปร้องให้คนข้างๆฟัง  ผมบอกกับตัวเองว่า  ..เนื้อเพลงที่ผมนอนกอดรัดมันแน่นอกทุกคืน เป็น “เพลงเก่ง” ของผม  มันคือเพลงที่โคตรเพราะ และเป็นความหวัง เป็นกุญแจที่จะไขประตู  เปิดให้ผมพบทางเดินสู่วงการเพลงไทย  ที่ผมและใครอยากเข้าไปเดินเล่นนานๆเหลือเกิน

.. แต่เรื่องทุกอย่างมันไม่ง่าย  จริงๆต้องพูดว่าไม่เคยง่าย  ผมผิดหวังกับมันอยู่หลายครั้ง  กว่าจะมาค้นพบว่า  ก่อนที่จะได้สำนึกที่ดีจากใคร  ผมควรจะมีสำนึกดีที่ว่านี้ก่อน และต้องเข้มงวดจริงจัง  กับการสร้างสำนึกที่ดีให้กับตัวเอง

.. สำนึกดีจากตัวของผม คือผมต้องไม่ยอมแพ้ หรือมักง่ายในการจะสร้างงานที่ดี และใสสะอาดทางความคิด  เพื่อส่งมอบให้กับคนฟัง  ..แล้วคนฟัง  ถึงจะมอบสิ่งที่เหมือนกันให้กลับคืนมา

.. บางทีนี่อาจเป็น “แรงจูงใจ” ที่ทรงพลังที่ว่ากันได้  ผลัดกันเป็น “แรงจูงใจ” ให้แก่กัน ระหว่างนักแต่งเพลง กับ คนฟัง ..ไม่งงใช่ไหมครับ ?