มวนเพชฌฆาต (Assassin bug) เป็นกลุ่มแมลงชนิดหนึ่งที่มักเรียกว่า “มวน” หรือ “Bugs” เป็นกลุ่มแมลงที่มีมากเป็นอันดับที่ 6 ของแมลงทั้งหมด มีจำนวนถึง 44 วงศ์ (Family) มีทั้งเป็นแมลงที่อาศัยอยู่บนบกและหลายชนิดอาศัยในน้ำ จัดเป็นแมลงขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ มีสีดำหรือน้ำตาล แมลงในวงศ์นี้ส่วนใหญ่เป็นตัวห้ำ ดูดกินของเหลวในตัวแมลงอื่นเป็นอาหาร และบางชนิดดูดกินเลือดสัตว์ แต่ก็มีหลายชนิดที่ชอบดูดเลือดสัตว์ใหญ่ที่เป็นสัตว์เลือดอุ่น รวมทั้งคนเราด้วย เมื่อเราถูกมันต่อย จะทำให้เกิดเป็นแผลผื่นแดง และเจ็บปวด
ตัวมวนเพชฌฆาตนี้พบได้ในประเทศมาเลเซีย มันมีขนาดตัวที่เล็กมาก เพียงแค่ครึ่งนิ้วเท่านั้น แต่เหตุที่มันได้ฉายาว่า “เพชฌฆาต” ที่ฟังดูน่ากลัวนั้น ก็เพราะลักษณะนิสัยของมันนี่ล่ะ อาหารหลักของมวนเพชฌฆาตก็คือ “มด” วิธีการบริโภคของมันก็ช่างน่าขยะแขยง เมื่อมันจับตัวเหยื่อได้ มันจะใช้ปากแหลมเจาะเข้าไปแล้วฉีดสารเอนไซม์ สารนี้จะมีฤทธิ์รุนแรงไปทำลายอวัยวะภายในให้กลายเป็นของเหลว จากนั้นเจ้ามวนเพชฌฆาตก็จะดูดกินด้วยความเอร็ดอร่อย แต่หลังจากดูดกินแล้ว ภารกิจของมวนเพชฌฆาตยังไม่จบแค่นั้น เมื่อร่างเหยื่อถูกดูดกินของเหลวภายในจนหมดสิ้นแล้ว ก็เหลือแค่โครงแข็งด้านนอกเท่านั้น มวนเพชฌฆาตจะตัดหัวของมดแล้วนำมาติดไว้บนด้านหลังตัวเองด้วยสารเหนียวพิเศษที่หลั่งออกมาเพื่อการนี้
ด้วยพฤติกรรมที่น่าขนลุกของเจ้ามวนเพชฌฆาตนี้เป็นที่ดังกระฉ่อนในหมู่นักวิทยาศาสตร์ชีวภาพ ทีมนักสำรวจจากมหาวิทยาลัยแคนเทอร์บูรี จากนิวซีแลนด์เลยขอทำการทดลองหาคำตอบว่าเจ้ามวนเพชฌฆาตจะเอาหัวของเหยื่อติดตามตัวไปเพื่ออะไรกัน ในการทดลองนี้ เจ้ามวนเพชฌฆาตต้องเจอเรื่องซวยแล้วล่ะ เพราะนักวิทยาศาสตร์จับพวกมันมาใส่ตู้กระจกสังเกตการณ์ที่มีแมงมุมกระโดด (Jumping spiders) ศัตรูคู่อาฆาตที่มองเห็นมวนเพชฌฆาตเป็นอาหารโปรด ในตู้นี้มีมวนเพชฌฆาตหลายตัว บางตัวก็สวมเกราะหัวมด บางตัวก็เปล่าเปลือยไร้เกราะ
ผลลัพธ์ : มวนเพชฌฆาตตัวที่สวมเกราะหัวมดถูกแมงมุมกระโดดโจมตีน้อยกว่าตัวที่ไร้เกราะถึง 10 เท่า
ทีมนักวิทยาศาสตร์ตั้งสมมติฐานถึงผลลัพธ์เช่นนี้ไว้ 2 ประการ
- แมงมุมกระโดดจะมองหาเหยื่อด้วยสายตาที่แหลมคมฉับไวของมัน พอเห็นเหยื่อแล้วมันก็จะกระโดดไปตะครุบตัวเหยื่อจากด้านบน การที่มวนเพชฌฆาตบรรทุกหัวมดจำนวนมากไว้บนหลังนั้น ทำให้ภาพลักษณ์ภายนอกของตัวมันดูเปลี่ยนไป เป็นภาพลักษณ์ของแมลงที่แมงมุมกระโดดไม่คุ้นเคย และไม่คิดว่าเป็นเหยื่อของมัน
- นักวิทยาศาสตร์คาดว่า แมงมุมกระโดดกลัวมด เพราะบ่อยครั้งที่แมงมุมกระโดดโดนมดโจมตีแบบมากันเป็นฝูงใหญ่ และมดมักจะปล่อยสารเคมีรุนแรงใส่ตัวแมงมุมกระโดด พวกมันจึงเลือกที่จะอยู่ห่างไกลมดไว้จะดีกว่า พอมวนเพชฌฆาตเอาหัวมดมาติดไว้ตามตัว ก็เหมือนเป็นการขู่ให้แมงมุมกระโดดเลี่ยงที่จะเข้าใกล้
การที่มวนเพชฌฆาตสวมเกราะหัวมดนี้ ยังมีประโยชน์อีกด้านอื่นอีกด้วย อย่างแรกคือเมื่อมวนเพชฌฆาตสะสมหัวมดมาเป็นเกราะได้จำนวนมาก จะทำให้ตัวมันดูใหญ่ขึ้นและดูน่าเกรงขาม ทำให้สัตว์หรือแมลงนักล่าตัวอื่นอาจจะชะงักได้บ้างถ้าคิดจะโจมตีมัน อย่างที่สอง เกราะหัวมดนี้สามารถถอดออกได้โดยง่าย เมื่อใดที่มวนเพชฌฆาตโดนนักล่าสายพันธุ์อื่นโจมตี มันจะสลัดเกราะหัวมดออกทันที แล้วปล่อยให้นักล่าตัวนั้นสนใจกับเกราะนี้ต่อไป ส่วนตัวมันเผ่นแน่บไปแล้ว
พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส