“VTuber เหมือนจุดเชื่อมต่อระหว่างความเป็นมนุษย์ที่เราอยากเจอ กับตัวละครหรือตัวการ์ตูนที่เราอยากมี” ประโยคนี้มาจากส่วนหนึ่งในการพูดคุยกับแฟนคลับวีทูบเบอร์กลุ่มหนึ่ง ผิวเผินอาจมองว่าอธิบายถึงเหตุผลได้ครบถ้วนแล้ว แต่นั่นเป็นเพียงมุมมองเดียวเท่านั้น อย่างคำที่เขาบอกกันว่า “ความรักยากแท้หยั่งถึง” คอนเทนต์นี้เราจึงจะพาทุกคนไปแบไต๋ใจมนุษย์ อะไรที่ทำให้แฟนคลับชาวไทยรักใน VTuber
VTuber คืออะไร
‘VTuber’ มาจากคำว่า ‘Virtual’ (คำนี้ Google Translate แปลว่า เสมือน) บวกกับคำว่า ‘YouTuber’ ที่ก็แปลตรงตัวว่าผู้ผลิตเนื้อหาในแพลตฟอร์มยูทูบ ที่ส่วนใหญ่ในรูปแบบมนุษย์ ดังนั้น Virtual + Youtuber = VTuber และถ้าแปลแบบดื้อ ๆ ก็คือ ‘ยูทูบเบอร์เสมือนจริง’
วีทูบเบอร์เหล่านี้ เบื้องหน้าจะปรากฏกายในไลฟ์สดยูทูบด้วยรูปลักษณ์ของคาแรกเตอร์ที่ดีไซน์คล้ายตัวการ์ตูนจากมังงะ หรืออนิเมะที่เราชื่นชอบ แต่เบื้องหลังคือคนจริง ๆ มนุษย์ปกตินี่แหละที่กำลังพูดคุยกับเราอยู่ โดยโมชันของตัวการ์ตูนก็จะขยับตามคนจริง ๆ ถ้าคนหันซ้าย-ขวา ตัววีทูบเบอร์ในไลฟ์สดก็หันซ้าย-ขวา ถ้าคนพูด ปากของตัววีทูบเบอร์ก็จะขยับตาม พูดง่าย ๆ ก็คือคนจริง ๆ กำลังมาไลฟ์สดพูดคุยกับเราโดยมีคาแรกเตอร์ดีไซน์ครอบอยู่
“วีทูบเบอร์เองก็เคยพูดกับแฟน ๆ ในไลฟ์นะคะว่า ดูวีทูบเบอร์ก็เหมือนดูหนังตะลุงออนไลน์ (หัวเราะ) แถมวีทูบเบอร์ก็ไม่ใช่ว่าจะเป็นโมเดลทุกคนนะคะ บางคนเป็นภาพนิ่งเฉย ๆ แล้วเปิดไฟมืด ๆ สว่าง ๆ เฉย ๆ ก็มี จนแซวกันว่าเป็น PNG VTuber แต่สิ่งที่ดึงดูดพวกเราหลัก ๆ คือทัศนคติ คาแรกเตอร์ แล้วก็เสียงค่ะ”
ในวงการ VTuber วีแต่ละคนก็จะมีสิ่งที่เรียกว่า ‘Lore (ลอร์)’ ที่จะเป็นเหมือนประวัติ ภูมิหลัง หรือตำนานของแต่ละคน เพื่อให้แฟนที่อาจจะสะดุดตาจากรูปลักษณ์ดีไซน์ ได้รู้จักตัวตนของวีคนนั้น ๆ มากขึ้น แต่ลอร์เหล่านี้จะมีความแฟนตาซี เหนือจริงอยู่ เช่น เป็นคนปกติธรรมดามาตลอดแต่วันหนึ่งดาวตกพุ่งชนจนทำชีวิตเขาเปลี่ยนไปตลอดกาล หรือ อัศวินนกพิราบขาวที่ถูกเลิกจ้างเนื่องจากสงครามสิ้นสุดลงเลยต้องผันตัวมาเป็น เอ่อ… น่าจะเป็นวีทูบเบอร์แหละมั้ง (หัวเราะ)
การมีลอร์เหล่านี้ก็จะทำให้เวลาวีทูบเบอร์ไลฟ์สดกับแฟน ๆ วิธีการพูด การคุย การเล่น ก็จะสวมบทบาทนั้น ๆ อยู่ เช่นพูดโดยมีคาแรกเตอร์เป็นอัศวิน เป็นหนุ่มเจ้าสำราญ เป็นคนขี้อาย หรืออะไรก็ตามแต่ สร้างเสน่ห์ และมิติความสนุกให้กับแฟน ๆ
“พอมันไม่มีหน้าตามาเกี่ยวข้อง มันเลยเป็นเรื่องของทัศนคติ ความคิดเป็นหลัก เอาเข้าจริงไม่ว่าลอร์จะเป็นแบบไหน ส่วนใหญ่ทัศนคติจะแสดงออกผ่านไลฟ์ไปหมดแล้ว อย่างที่บอกว่าทัศนคติของวีเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้เราติดตามเขา ถ้าวันหนึ่งความคิดของเขาเริ่มต่างไปจากเดิม หรือต่างไปจากเรา หรือเขาเกิดบ้งขึ้นมา แน่นอนมันก็มีเจ็บปวดบ้าง แต่เราก็ต้องมาถามตัวเองว่าเรายังอยากจะตามเขาต่อไป พอใจที่จะซัปพอร์ตคนนี้หรือเปล่า ยังเต็มใจจะมอบความรู้สึกที่มีให้เขาอยู่ไหม”
กฎที่ห้ามฝ่าฝืน
เพื่อกันดราม่าตรงนี้ หรือโอกาสก่อดราม่าอื่น ๆ ในแต่ละช่อง, สังกัดก็จะมีกฎอยู่ ซึ่งก็จะแตกต่างกันไป ส่วนใหญ่จะเป็นกฎเกี่ยวกับช่องแชต เพราะเป็นช่องทางหลักในการพบเจอกัน ไม่ว่าจะเป็น ‘ห้ามพิมพ์ภาษาอื่นนอกเหนือจากที่กำหนด’ เพราะเราไม่สามารถรู้ได้ว่าเป็นคำด่าทอหรือไม่ ‘ห้ามแชตนอกเรื่องที่วีกำลังจะพูด เพราะเหมือนเราไม่ให้เกียรติแฟน ๆ คนอื่นที่อาจกำลังสนใจประเด็นนี้อยู่’ หรือ ‘ไม่พูดถึงคนอื่นที่ตัววีไม่ได้กล่าวถึง’ เพื่อไม่ให้สุ่มเสี่ยงต่อความเข้าใจผิดในการสื่อสาร หากฝ่าฝืนส่วนใหญ่ก็จะเป็นการแบนไม่ให้แสดงความคิดเห็นได้ (เพราะช่องทางหลัก ๆ คือการไลฟ์ผ่านยูทูบ) ซึ่งแฟน ๆ ส่วนใหญ่ก็จะรับทราบและยินดีเคารพกฎอยู่แล้ว เพราะมันทำให้บรรยากาศการไลฟ์เป็นไปอย่างมีความสุข
แต่แน่นอนว่า Unbroken Rules (กฎที่ห้ามฝ่าฝืน) ที่ทั้งตัววีและแฟนคลับมีร่วมกันคือการห้ามเปิดเผยตัวตนของกันและกัน
“เอาจริง ๆ มันมีทั้ง 2 แบบเลยค่ะ ทั้งคนอยากรู้ และไม่อยากรู้ แต่ส่วนใหญ่ค่ายจะมีกฎกับวีในสังกัดว่าไม่ให้เอาข้อมูลส่วนตัวมาเปิดเผย ถ้าถามว่าแฟน ๆ มีโอกาสจะไปรู้ตัวจริงเองไหม… มีค่ะ มีแน่นอน มันขึ้นอยู่กับว่ารู้แล้วคุณจะไปบอกคนอื่น หรือคุณจะเก็บเอาไว้
บางคนพยายามไปดั้นด้นสืบจนเจอ แล้วสุดท้ายก็ถามตัวเองว่า ฉันจะรู้ไปทำไม
บางคนรู้ตัวจริงนิสัยจริงแล้วไม่ชอบก็มี บางคนรู้แล้วชอบมากกว่าเดิมก็มี บางคนรู้แล้วก็ไม่เป็นไร ฉันชอบของฉันแบบนี้ก็มี มันเป็นได้หลายเวย์มากค่ะ มีบางคนพยายามมากเลยนะคะ ไปดั้นด้น สืบค้นจนเจอ แล้วสุดท้ายเขาก็ถามตัวเองว่า แล้วฉันจะรู้ไปทำไม เพราะสุดท้ายฉันก็ยังชอบเขาอยู่ เขาให้เรารู้แค่ไหน เราก็รู้แค่นั้นดีกว่า เพราะที่ผ่านมาเราก็ตามเขาจากเสียง จากนิสัย จากคาแรกเตอร์ จากสิ่งที่เขาทำตอนเป็นวี ไม่ได้ตามตอนที่เขาเป็นตัวตนจริง ๆ เพราะส่วนหนึ่งที่เขาเป็นวี ก็เพราะเขาอยากจะมีชีวิตของเขา เราก็ให้เกียรติกันและกันมากกว่า”
เบื้องหลังคือคนธรรมดา
ปัจจุบันโลกของวีทูบเบอร์ใหญ่เบอเร้อขึ้นเรื่อย ๆ จำนวนของวีทูบเบอร์เติบโตไม่หยุดทั้งในไทยและต่างประเทศ ทั้งแบบมีค่าย และไม่มีค่าย ด้วยจำนวนที่มากมายขนาดนี้ การไลฟ์แต่ละครั้ง คอนเทนต์เลยสำคัญ แค่ทัศนคติสร้างสัมพันธ์บางครั้งก็ไม่พอ วีแต่ละคนก็จะมีกิจกรรมต่างกันไป บางครั้งเป็น Free Talk (คุยไปเรื่อย) เล่นเกม, วาดรูป, ทำเพลง, เล่นดนตรี หรืออื่น ๆ ไปจนถึงนั่งกินข้าวให้แฟน ๆ ดู ซึ่งแฟน ๆ ก็จะเห็นมากสุดแค่แขน (อาจใส่ถุงมือบ้าง หรือไม่ใส่บ้าง) แล้วปากของวีทูบเบอร์ก็จะขยับงับ ๆ ไป
“แต่ไม่ใช่ว่าวีทูบเบอร์จะเก่งไปหมดนะคะ เบื้องหลังเขาก็คือคนธรรมดา การตามหลายคนทำให้เรารู้ว่าแต่ละคนก็มีเรื่องที่เก่งและไม่เก่งต่างกัน แต่เขาก็ไม่กลัว หรือไม่อายที่จะเอาตรงนั้นมาสตรีมให้คนอื่นดู บางคนร้องเพลงไม่เก่ง แต่ก็ยังมาสตรีมร้องเพลงกับแฟนคลับ มันทำให้เราคิดได้ว่าขนาดเขาเป็นคนสาธารณะ ยังกล้าเริ่มต้นทำสิ่งที่ยังไม่ถนัด ไม่กลัวที่จะล้มเหลว มันเลยเป็นแรงผลักดันให้เราทำในสิ่งที่ชอบ ถึงแม้เราจะยังไม่เก่ง หรือทำได้ไม่ดี แต่ในเมื่อเป็นสิ่งที่เราชอบ ทำไมเราจะไม่ลองทำละ… วีเลยเป็นเหมือนอีกแรงหนึ่งที่ส่งให้เรากล้าที่จะทำในสิ่งที่เราอยากทำมากขึ้น เหมือนเป็นกำลังใจให้กันและกันในการพัฒนาตัวเอง ได้ลองทำในสิ่งที่ไม่เคยทำเยอะขึ้น สิ่งที่เคยยอมแพ้ไป ในที่สุดก็ได้กลับมาทำ”
การทำลายเส้นแบ่งระหว่าง 2 โลก
เมื่อความสัมพันธ์ของวีทูบเบอร์กับแฟนคลับสลักจิตลงใจกันมากขึ้น วงการ VTuber เลยพยายามสร้างกิจกรรมใหม่ ๆ ที่ทำให้เส้นแบ่งระหว่างโลกเสมือนกับโลกจริงมันบางลง ช่วงแรกเริ่มก็พยายาม Base On จากกิจกรรมที่ศิลปิน หรือไอดอลจริง ๆ จัดขึ้น เช่น Cheki (เชกิ) หรือการถ่ายรูปคู่ โดยจะให้แฟน ๆ ไปในสถานที่ที่จัดเตรียมไว้ แล้วได้ถ่ายรูปกับจอ โดยภายในจอก็จะมีตัววีทูบเบอร์อยู่ ซึ่งตัววีทูบเบอร์ก็จะดูภาพผ่านวิดีโอคอนเฟอเรนซ์แบบเรียลไทม์จากสถานที่อื่น เห็นแฟนคลับผ่านกล้อง เพื่อที่จะพูดคุยโต้ตอบ หรือทำท่าทางถ่ายรูปตามที่แฟน ๆ ร้องขอ
งาน Fan Meeting ก็มี โดยใช้หลักการเดียวกัน พูดคุยโต้ตอบกันได้สด ๆ แน่นอนว่าผ่านจอ หรือจะเป็น คอลไซน์ (การวิดีโอคอลกับศิลปิน) ในวงการวีทูบเบอร์เองก็มี แค่เปลี่ยนจากวิดีโอคอลกับคน เป็นวิดีโอคอลกับวีทูบเบอร์แทน ไปจนถึงการขายของที่ระลึก หรือโดเนตต่าง ๆ เพื่อเป็นรายได้ให้วีทูบเบอร์
“ก็มีคนเคยถามนะว่าทำไมไม่ชอบคนจริง ๆ ไปเลย ซึ่งเราเอง และหรือเพื่อน ๆ ก่อนหน้านี้ก็ตามหมดเลยนะ จะศิลปิน, ไอดอล, คอสเพลเยอร์, อนิเมะ หรือเกม แต่ VTuber เหมือนจุดเชื่อมต่อระหว่างความเป็นมนุษย์ที่เราอยากเจอ กับตัวละครหรือตัวการ์ตูนที่เราอยากมี เพราะที่ผ่านมาถ้าเราชอบตัวการ์ตูนสักตัวเราทำอะไรไม่ได้เลยนอกจากรอให้ผู้แต่งเขียนตอนใหม่ ๆ ออกมา ไม่งั้นเราก็ต้องจินตนาการเอา หาอ่านฟิกชันเอา (เรื่องที่แต่งเองโดยคนทั่วไป) แต่วีทูบเบอร์มันมีจุดร่วมทั้ง 2 โลก เราคุยกับมันได้
อีกอย่างพอไม่ใช่มนุษย์จริง ๆ เราก็ไม่ได้คาดหวังว่าเขาจะต้องสมบูรณ์แบบ แค่เขามาไลฟ์ มาเสริมสร้างความเบียวในชีวิตเราก็พอ
อีกอย่างพอไม่ใช่มนุษย์จริง ๆ เราก็ไม่ได้คาดหวังว่าเขาจะต้องสมบูรณ์แบบเพราะปกติพอเราตามคนจริง ๆ เราก็จะเผลอไปคิดว่าคนที่เราชอบนั้นต้องเพอร์เฟกต์ ต้องดีทุกอย่าง ต้องเรียนจบที่นั่นที่นี่ ต้องเป็นคนเทสต์ดีโปรไฟล์หรู หรือเขาจะกินอะไร ทำอะไร มันเลยกลายเป็นความคาดหวังโดยไม่รู้ตัว แล้วพอผิดหวัง มันก็เจ็บ แต่พอเป็นวี ก็แค่นี้แหละ เรารู้ว่าวันนี้เขามาทำอะไร มาไลฟ์ มาเสริมสร้างความเบียวในชีวิตเรา (หัวเราะ) แค่นั้นก็พอ เพราะมันเหมือนแฟนคลับทุกคนมาเพื่อสนุกกันจริง ๆ”
ยอมรับว่าโลกไม่เข้าใจ
ย้อนไปในงาน ‘Cosplay Art Festival 2023’ หรือ ‘CAF2023’ ซึ่งจัดขึ้นช่วงต้นเดือนกรกฎาคมที่ผ่านมา หนึ่งในไฮไลต์ของงานคือ Algorhythm Project Mini Concert x CAF2023 ซึ่งนี่เป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้ผู้เขียนสนใจในโลกของวีทูบเบอร์ เพราะคนล้นฮอลล์! แถมส่งเสียงเชียร์ ร้องเพลง ไปกับวีทูบเบอร์ทุกคนที่สลับกันขึ้นมาโชว์ แต่จังหวะที่ทำให้เราประทับใจมากที่สุดก็คือตอนที่วีทูบเบอร์ท่านหนึ่งแค่เพียงขยิบตา ทั้งฮอลล์ก็บ้าคลั่งกันไปเลย มวลความสุขมันสุดปรอทมาก!
“มันเหมือนเราไปคอนเสิร์ตแล้วเมน หรือคนที่เราชอบทำโมเมนต์อะไรน่ารัก ๆ ที่ไม่ได้พบเจอตามไลฟ์ทั่วไปค่ะ อีกมุมเหมือนการที่พอมันเป็นโมเดล มันเลยขยับไม่ได้มากเหมือนคนปกติทั่วไป พอเขาขยับที เปลี่ยนหน้าที หรือทำอะไรแปลก ๆ ใหม่ ๆ ที มันเลยว้าวมาก ๆ ค่ะ แต่ถึงจะเป็นคอนเสิร์ต แต่ปัจจุบันคอนเสิร์ตของวีโดยทั่วไปจะเป็นการอัดไว้แล้ว แต่ก็จะมีบท มีไดอะล็อกที่เสมือนว่าเป็นการเล่นสด คุยโต้ตอบกับคนดู ซึ่งนั่นก็เป็นเรื่องที่ยังต่างจากคอนเสิร์ตคนปกติอยู่ แต่ในเรื่องความสนุกเหมือนกันเลยค่ะ เพราะเราได้มาเจอ มาอยู่ร่วมกันกับคนที่รักในสิ่งเดียวกัน
ซึ่งก็ต้องยอมรับนะคะว่ามีคนไม่เข้าใจ แต่ตอนศิลปินเกาหลีมาใหม่ ๆ ก็โดนเหยียด โดนตั้งคำถามเหมือนกัน
ซึ่งก็ต้องยอมรับนะคะว่ามีคนไม่เข้าใจแต่เรามองเหมือนตอนเคป๊อปมาใหม่ ๆ ศิลปินเกาหลีมาใหม่ ๆ หรือถอยไปอีกคนชอบอนิเมะใหม่ ๆ ก็โดนเหยียด โดนตั้งคำถามเหมือนกัน แล้วปัจจุบันวีทูบเบอร์มันคือของใหม่ ทั้งที่สุดท้ายแล้วมันก็แค่ความชอบของเราไม่เหมือนกันเท่านั้นเอง
เอาง่าย ๆ คนเรายังตามพี่เอก HRK เป็นล้านคนได้ อันนี้ก็ไม่ต่างกัน เพราะพี่เอกก็ไม่เห็นหน้า มีเมมเบอร์ชิปเหมือนกัน ความเป็นส่วนตัวของเขาก็เหมือนกัน เหมือนวีทูบเบอร์เลย แต่พี่เอกแค่ไม่มีโมเดลแค่นั้นเอง เพราะเขาใส่หน้ากากแทน (หัวเราะ)”
และนี่ก็คือผลพวงจากการเบ่งบานของวงการเทคโนโลยี ที่นำไปสู่เอนเตอร์เทนเมนต์รูปแบบใหม่ ๆ ที่นำเอาคนจริง ๆ รวมสิ่งกับโลกเสมือน น่าติดตามว่าหลังจากนี้ทิศทางและความนิยมของ VTuber จะไปในทิศทางไหน แต่ด้วยยอดวิวไลฟ์เฉลี่ยหลักพันสลับหมื่น ชื่นมื่นไม่ธรรมดาเลยจริง ๆ สุดท้ายนี้ขอขอบคุณแฟนคลับใจดีทั้ง 7 คนที่เล่าเรื่องราวดี ๆ ให้พวกเราฟังนะครับ… ขอบคุณครับ
พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส