การคิดหรือวิจารณ์ตนเองไม่ใช่เรื่องที่ผิด เพราะบางครั้งมันทำให้เรารู้เท่าทันอารมณ์ และการกระทำของตนเอง แต่หากความคิดนั้น ๆ ส่งผลด้านลบต่อชีวิตของคุณ คุณควรบอกลาการคิดในแง่ร้ายต่อตนเอง เพื่อเป็นแรงผลักดันให้ชีวิตคุณมีเรื่องดี ๆ เข้ามา
พูดถึงตนเองในด้านลบ (Negative Self-Talk)
การพูดถึงตนเองในด้านลบมีได้หลายรูปแบบ ซึ่งในบางครั้งอาจจะเป็นเรื่องที่มีเหตุผล เช่น ฉันไม่เก่งเรื่องนี้ ดังนั้นฉันต้องหลีกเลี่ยงการเข้าไปอยู่ในสถานการณ์ดังกล่าวเพื่อความปลอดภัยของตนเอง หรือในบางครั้งอาจเป็นการประเมินสถานการณ์ของตนเอง เช่น ฉันไม่สามารถทำงานด้านนี้ได้ เพราะฉันไม่เก่งคณิตศาสตร์ ซึ่งเหตุการณ์เหล่านี้เกิดจากการจินตนาการที่มีพื้นฐานมาจากความกลัวของคุณที่คุณคิดไปก่อนที่จะได้ลงมือทำว่าตนเองทำไม่ได้
โดยปกติแล้วการพูดถึงตนเองในด้านลบ คือ บทสนทนาในใจที่คุณมักจะมองตนเองในแง่ร้าย และจำกัดความสามารถของตนเองอย่างไม่รู้ตัว ซึ่งทั้งหมดนี้เกิดจากความไม่มั่นใจในตนเอง และมีส่วนทำให้คุณไม่มั่นใจในศักยภาพของตนเองมากขึ้นไปเรื่อย ๆ ดังนั้น การพูดถึงตนเองในด้านลบไม่เพียงแต่สร้างความเครียด แต่ยังบั่นทอนความสำเร็จในชีวิตคุณอีกด้วย
ผลกระทบจากการพูดถึงตนเองในด้านลบ
มีการศึกษาที่ระบุไว้ว่า การพูดถึงตนเองในด้านลบ การตำหนิ และการไม่เชื่อมั่นในตนเองนั้นมีความเชื่อมโยงกับความเสี่ยงปัญหาสุขภาพจิตตามมา เพราะการจดจ่อกับความคิดเชิงลบอาจทำให้แรงจูงใจในการทำสิ่งต่าง ๆ ทั้งเรื่องเรียน เรื่องงาน เรื่องความรัก ลดลงได้อย่างไม่รู้ตัว อีกทั้งความสามารถในการมองเห็นโอกาสก้าวหน้าและแนวโน้มที่จะใช้ประโยชน์จากโอกาสเหล่านี้ลดลงด้วย ที่สำคัญหากคุณมักมีเสียงวิพากษ์วิจารณ์ถึงตนเองในเชิงลบบ่อยครั้งมากขึ้น อาจเสี่ยงที่จะเป็นภาวะซึมเศร้าได้
บอกลาการพูดถึงตนเองในด้านลบ
การที่คุณพูดถึงตนเองในเชิงลบจะนำพามาซึ่งความเครียด และอาจนำพลังลบมาสู่ชีวิตของคุณ ส่งผลถึงสภาพจิตใจและลดโอกาสความก้าวหน้าในชีวิตไปโดยปริยาย โดยวิธีที่จะช่วยลดการวิพากษ์วิจารณ์ตนเองในด้านลบมี ดังนี้
1.รู้เท่าทันตนเองเมื่อคุณเริ่มพูดถึงตนเองในด้านลบ
คุณควรต้องรู้เท่าทันอารมณ์ของตนเอง เมื่อไหร่ก็ตามที่อยู่สถานการณ์ที่ต้องตัดสินใจ หรืออยู่ในความไม่มั่นใจในตนเอง หากคุณกำลังนึกหรือพูดถึงตนเองในด้านลบ และสบประมาทความสามารถตนเองอยู่ ให้เตือนตนเองว่าควรหยุด! หากไม่มั่นใจว่าสิ่งที่กำลังคิดอยู่เป็นสิ่งที่ควรหรือไม่ควรคิดกับตนเอง ให้คุณลองเปรียบเทียบง่าย ๆ ว่าถ้อยคำเหล่านี้หากต้องพูดกับเพื่อนหรือคนที่คุณรัก คุณยังจะอยากพูดมันเพื่อทำร้ายจิตใจคนเหล่านั้นหรือไม่ ? ถ้าพบว่าไม่ก็หมายความว่าคุณไม่ควรพูดหรือนึกถึงตนเองแบบนั้นเช่นกัน
2.จำไว้ว่าความคิดและความรู้สึกไม่ใช่ความจริงเสมอไป
การคิดในด้านลบเกี่ยวกับตนเองอาจรู้สึกเหมือนเป็นเหมือนการรู้เท่าทันตนเอง แต่ในบางครั้งความคิดและความรู้สึกของคุณที่มีต่อตนเองอาจไม่ใช่ข้อมูลที่ถูกต้องเสมอไป ความคิดของคุณสามารถผิดเพี้ยนไปจากความเป็นจริงได้เช่นกัน ขึ้นอยู่กับภาวะอารมณ์และความอคติต่อตนเองที่คุณเป็น ให้คุณระลึกไว้เสมอว่าสิ่งที่คุณนึกแง่ลบบางครั้งก็ไม่ใช่เรื่องจริงเสมอไป และคุณสามารถเปลี่ยนแปลงสิ่งเหล่านั้นได้เช่นกัน
3.เปลี่ยนความคิดลบให้เป็นกลาง
เมื่อคุณเริ่มพูดถึงตนเองในด้านลบ คุณอาจจะรู้ตัวแต่คุณไม่สามารถบังคับตนเองให้หยุดคิดแบบนั้นได้ง่าย ๆ ซึ่งคุณอาจจะเปลี่ยนความคิดที่มีต่อตนเองจากที่คุณคิดว่า “เรื่องนี้ทำไม่ได้” ให้มองใหม่ว่า “เรื่องนี้ช่างท้าทายเหลือเกิน” หรือ “ฉันเกลียดสิ่งนี้” เปลี่ยนเป็นถ้อยคำที่อ่อนโยนขึ้น คือ “ฉันไม่ชอบสิ่งนี้” เพราะการพูดกับตนเองด้วยภาษาที่อ่อนโยนขึ้น พลังด้านลบที่เกิดขึ้นกับตนเองก็จะลดลงด้วยเช่นกัน
4.ถามตนเองว่าสิ่งที่คุณคิดใช่เรื่องจริงหรือไม่
ข้อเสียของการพูดถึงตนเองในด้านลบ คือ ไม่มีใครมาแย้งหรือไม่เห็นด้วยกับคุณเพราะถ้อยคำเหล่านี้จะอยู่ในความคิดของคุณคนเดียวไม่มีผู้อื่นมารับรู้ว่าคุณคิดและรู้สึกอย่างไร ดังนั้น หากคุณคิดผิดไปคุณก็จะไม่สามารถรู้ได้เลย
แต่จะเป็นผลดีหากคุณรู้เท่าทันความคิดด้านลบของตนเอง และถามตนเองว่าเรื่องดังกล่าวจริงแค่ไหน เพราะการพูดถึงตนเองในแง่ลบส่วนใหญ่เป็นการคิดหรือพูดเกินจริง และการเตือนสติตนเองให้อยู่กับความเป็นจริงก็จะช่วยลดพฤติกรรมคิดลบของตนเองลงได้
5.เปลี่ยนมุมมองของตนเอง
บางครั้งการมองสิ่งต่าง ๆ ในระยะยาวสามารถช่วยให้คุณตระหนักว่าคุณอาจให้ความสำคัญกับบางสิ่งมากเกินไป เช่น คุณอาจจะถามตนเองว่าสิ่งที่คุณกำลังรู้สึกแย่จะมีความสำคัญจริง ๆ ในอีก 5 ปีหรือไม่
อีกวิธีในการเปลี่ยนมุมมอง คือ การจินตนาการว่าคุณกำลังส่องกล้องและมองปัญหาของคุณจากระยะไกล แม้แต่การคิดว่าโลกเป็นเสมือนลูกโลกและมองตนเองเป็นคนตัวเล็ก ๆ บนโลกใบนี้ก็สามารถเตือนคุณได้ว่าความกังวลส่วนใหญ่ของคุณไม่ได้ยิ่งใหญ่อย่างที่คิด วิธีนี้มักจะช่วยลดความรู้สึกด้านลบและความกลัวลงได้
6.แทนที่สิ่งที่ไม่ดีด้วยสิ่งที่ดี
นี่เป็นหนึ่งในวิธีที่ดีที่สุดในการต่อสู้กับการพูดกับตนเองในด้านลบ ให้คุณเปลี่ยนวิธีคิดจากความคิดในเชิงลบเป็นคำพูดหรือความคิดที่ให้กำลังใจตนเองแทน และทำแบบนี้ซ้ำ ๆ จนกว่าคุณจะรู้สึกได้ว่าความคิดของคุณเริ่มเปลี่ยนไปในทางที่ดีขึ้น ซึ่งวิธีนี้มักใช้ได้ผลกับนิสัยที่ไม่ดีส่วนใหญ่ เช่น การแทนที่อาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพด้วยอาหารเพื่อสุขภาพ เป็นต้น ซึ่งวิธีนี้เป็นวิธีที่ดีในการพัฒนาวิธีคิดเชิงบวกเกี่ยวกับตนเองและชีวิตเช่นกัน
การพูดถึงตนเองในด้านลบ บางครั้งเป็นการทำร้ายตนเองในทางอ้อม หากคุณรู้ตัวว่าพฤติกรรมเหล่านี้ส่งผลเสียต่อสุขภาพจิตของตนเอง รวมไปถึงจำกัดโอกาสในการพัฒนาตนเองไปข้างหน้า ให้คุณลองนำวิธีเหล่านี้ไปปรับใช้ดู เพื่อลดทัศนคติที่ไม่ดีต่อตนเองนำไปสู่ความสุขในการใช้ชีวิต
ที่มา verywellmind , clevelandclinic
พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส