การนอนหลับให้ได้ 7–9 ชั่วโมง/คืนเป็นสิ่งที่ท้าทายสำหรับไลฟ์สไตล์ในโลกยุคดิจิทัลแบบนี้ แต่ถึงอย่างนั้นการนอนให้เพียงพอก็เป็นสิ่งที่มนุษย์ควรทำอย่างสม่ำเสมอ เพราะการศึกษาและข้อมูลทางวิทยาศาสตร์จำนวนมหาศาลพบและยืนยันว่าการนอนหลับอย่างเหมาะสมทำให้สุขภาพแข็งแรง ห่างไกลจากโรค และอายุยืน ในขณะเดียวกันการอดนอนและนอนน้อยกว่าที่ควรจะเป็นให้ผลตรงกันข้าม

ในช่วงเวลาแห่งการนอนหลับ แม้จิตใจของคุณจะตกอยู่ในห้วงแห่งนิทรา หัวใจเต้นแผ่ว หายใจช้า ร่างกายแทบไม่ไหวติง แต่ภายในร่างกายตั้งแต่หัวจรดเท้าเกิดปฏิกิริยาและกลไกต่าง ๆ มากมาย และเมื่อร่างกายได้นอนหลับอย่างเต็มที่ติดต่อกันสักระยะ คุณอาจสังเกตได้ถึงความเปลี่ยนแปลงบางอย่างในทางที่ดีขึ้น

4 สิ่งที่จะเกิดขึ้นเมื่อคุณนอนเต็มอิ่ม

1. ความจำและสมาธิที่เพิ่มขึ้น

ในระหว่างที่คุณนอนหลับอยู่ในระยะหลับฝัน สมองของคุณจะหยิบเอาเรื่องราว ข้อมูล และความทรงจำต่าง ๆ ที่คุณพบเจอในวันที่ผ่านมา ซึ่งกระจัดกระจายอยู่มามาประมวล เรียบเรียง และจัดเก็บอย่างเป็นที่เป็นทาง คล้ายกับการเรียงเอกสารหลายร้อยหลายพันแผ่นที่ระเกะระกะอยู่จัดเก็บเข้าแฟ้มโดยแบ่งตามหมวดหมู่ และใส่เข้าไปลิ้นชักอีกที

ยามที่คุณตื่นขึ้นและต้องการเรียกใช้ข้อมูลหรือความทรงจำเหล่าเกี่ยวกับเรื่องไหน สมองคุณจะทำงานได้ง่ายขึ้น และเร็วขึ้น เพียงแค่เปิดลิ้นชักแห่งความทรงจำและหยิบเรื่องราวเหล่านั้นออกมาดู ซึ่งช่วยให้คุณคิดวิธีแก้ปัญหา หรือไอเดียใหม่ ๆ ได้ง่ายขึ้น

นอกจากนี้ การนอนหลับมีส่วนสำคัญอย่างยิ่งในการเสริมและรักษาการทำงานของสมองส่วนที่เรียกว่า Cognitive function สมองส่วนประมวลผล ตรรกะ ความจำก็เป็นหนึ่งในนั้น รวมถึงสมาธิในการทำสิ่งต่าง ๆ ด้วย

การที่สมองได้พักผ่อนจะช่วยให้ Cognitive function สามารถทำงานได้อย่างเต็มที่ช่วยให้คุณมีสมาธิได้นาน คิดได้อย่างเป็นระบบ สังเคราะห์วิธีแก้ปัญหาได้มีประสิทธิภาพ และเพิ่มโอกาสที่จะเกิดไอเดียหรือความคิดสร้างสรรค์ใหม่ ๆ

2. อารมณ์และจิตใจที่สดใสมากขึ้น

การนอนไม่พอ นอนน้อย หรือนอนไม่มีคุณภาพสามารถทำให้เกิดปัญหาทางด้านอารมณ์ ตั้งแต่หงุดหงิดง่าย อ่อนไหวง่าย ทนทานต่อเรื่องกระทบกระเทือนจิตใจได้น้อยลง การนอนไม่พอเรื้อรังยังสัมพันธ์กับโรคทางอารมณ์ อย่างภาวะซึมเศร้า และภาวะวิตกกังวลด้วย

การนอนหลับที่เพียงพอจะช่วยจัดระเบียบในการหลั่งฮอร์โมนหรือสารเคมีในสมองให้คงที่อย่างที่ควรจะเป็น ซึ่งสารเหล่านี้ส่งผลต่ออารมณ์และความคิด ข้อมูลทางการศึกษาพบว่าการนอนน้อยเพิ่มอัตราการหลั่งคอร์ติซอล (Cortisol) หรือฮอร์โมนแห่งความเครียดในเช้าวันถัดไป ส่งผลให้คุณรู้สึกอารมณ์ไม่ดี ใครที่ช่วงนี้นอนน้อย แล้วรู้สึกไม่สดชื่น สดใส อารมณ์ไม่ดีจึงไม่ต้องแปลกใจไป

3. โอกาสที่จะลดน้ำหนักให้สำเร็จมีมากขึ้น

การนอนไม่ได้จัดการแค่สมอง แต่รวมถึงร่างกายด้วย การพักผ่อนอย่างเพียงพอมีส่วนในการควบคุมฮอร์โมนความหิว (Ghrelin) และความอิ่ม (เลปติน: Leptin) ของร่างกายที่สมดุลมากขึ้น ช่วยให้คุณไม่หิวบ่อยอย่างเคย อิ่มได้ง่าย และรู้สึกอยากอาหารน้อยลง แต่ในขณะเดียวกัน หากคุณนอนไม่พอคุณสมองมักสั่งการให้คุณหิวบ่อย และอิ่มได้อยาก ทั้งกระตุ้นความอยากอาหารที่มีน้ำตาล  ไขมัน และโซเดียมสูงมากเป็นพิเศษ

นอกจากนี้ การนอนหลับยังช่วยให้ร่างกายตอบสนองต่ออินซูลิน (Insulin) ได้ดีขึ้น โดยอินซูลินมีหน้าที่ในการเปลี่ยนแปลงน้ำตาลในเลือด ซึ่งมาจากอาหารที่รับประทานเข้าไปให้กลายไปเป็นพลังงาน พูดง่าย ๆ ลดโอกาสที่จะเหลือพลังงานส่วนเกินที่เมื่อถูกใช้ไม่หมดจะกลายไปเป็นไขมันสะสมในร่างกาย ทำให้อ้วน น้ำหนักขึ้น และเสี่ยงโรค

และปัญหาที่หลายคนเจอ แต่ไม่รู้ว่ามาจากการนอนก็คือความขี้เกียจในการขยับตัวและออกกำลังกาย พอร่างกายไม่พร้อม เพราะนอนไม่พอ คุณมักจะรู้สึกไม่อยากทำอะไร ไม่ว่าจะเป็นการคิดหรือการเคลื่อนไหวร่างกาย

4. ป่วยน้อยลง

กว่า 70 เปอร์เซ็นต์ของระบบภูมิคุ้มกันนั้นอยู่บริเวณลำไส้ ซึ่งตามผนังลำไส้ของมนุษย์มีสิ่งมีชีวิตตัวจิ๋วอยู่มากมาย สิ่งเหล่านั้น คือ เชื้อโรค แม้จะเรียกว่าเชื้อโรค แต่ก็มีทั้งชนิดที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย หรือที่สมัยนี้เรียกกันว่า โพรไบโอติกส์ (Probiotics) หรือแบคทีเรียมีประโยชน์

ข้อมูลทางวิทยาพบว่าโพรไบโอติกส์นั้นมีส่วนสำคัญอย่างมากในการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน การที่ระบบภูมิคุ้มกันดีจะช่วยให้ร่างกายเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยได้น้อย เช่น โรคหวัด ท้องเสีย ภูมิแพ้ นอกจากนี้ เคยมีข้อมูลที่พบว่าจุลินทรีย์บางชนิดอาจช่วยอัตราการเกิดโรคหัวใจและโรคมะเร็งได้ด้วย

แต่เมื่อเวลาที่คุณนอนไม่พอ เชื้อที่มีประโยชน์เหล่านี้จะลดจำนวนลงและไม่สามารถทำงานได้อย่างเต็มที่ ส่งผลให้เชื้อโรคชนิดไม่ดีครอบครองพื้นที่ในลำไส้มากขึ้น และทำให้ภูมิคุ้มกันของร่างกายทำงานได้ไม่เต็มที่ เวลาร่างกายเจอกับสิ่งแปลกปลอม อย่างเชื้อโรค สารเคมี หรือสารก่อภูมิแพ้ก็อาจทำให้ป่วยได้ง่ายหรือรุนแรงกว่าเดิม

เพียงแค่คุณกลับมานอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ เชื้อโรคที่มีประโยชน์กลับมาทำงานมากขึ้น ส่งผลให้ลำไส้และระบบนิเวศของแบคทีเรียในท้องสมดุล ภูมิคุ้มกันสามารถทำงานได้เป็นปกติ และอาจช่วยให้คุณป่วยจากอาการเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่กวนใจน้อยลง ในขณะเดียวกันโพรไบโอติกส์ก็มีส่วนช่วยในการนอนหลับด้วย

และนี่เป็น 4 สิ่งที่จะเกิดขึ้นเมื่อคุณนอนหลับพักผ่อนอย่างเพียงพอ และมีคุณภาพติดต่อกัน ซึ่งการนอนหลับที่ดีนั้นยังมีประโยชน์ในด้านอื่น ๆ นอกเหนือจากนี้ด้วย อย่างทำให้คุณมีเรี่ยวแรง เคลื่อนไหวได้อย่างคล่องตัว และประโยชน์เหล่านี้ช่วยให้คุณสามารถใช้ชีวิตได้อย่างเต็มที่และมีความสุข

ที่มา: WebMD, NIH, Sleep foundation, Probiotics.com

พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส