วันนี้ทาง Hack for Health จะมาแนะนำเรื่องน่ารู้ ที่เกี่ยวกับกลไกทางจิตวิทยากัน โดยเป็นเหตุผลที่ทำให้คนเราชื่นชอบการสุ่มของเล่น สุ่มกาชา ต่าง ๆ ทำไมสุ่มแล้วถึงรู้สึกสนุกจัง แม้จะผิดหวังแต่ก็อยากสุ่มอีก วันนี้เรานำเรื่องราวน่าสนใจมาฝากกันแล้ว
กาชาปอง หรือการสุ่มของเล่น คืออะไร?
กาชาปอง คือ ตู้หยอดเหรียญสีสันสดใส ที่ภายในจะบรรจุลูกบอลที่ซ่อนของเล่นเอาไว้มากมาย ซึ่งแต่ละตู้ แต่ละแบบ ก็จะมีรางวัลแจกแตกต่างกันไป และในปัจจุบันนี้ตู้กาชาปอง หรือตู้ที่ใช้ในการสุ่มของเล่น ก็มีการพัฒนามากขึ้น ของเล่นบางประเภทหรือบางชนิดอาจจะบรรจุอยู่ในกล่อง ที่มีความทึบไม่สามารถมองเห็นของเล่นข้างในได้ ซึ่งถึงแม้จะเปลี่ยนจากลูกบอลทรงกลมเป็นกล่อง แต่ก็ต้องใช้การสุ่มเพื่อลุ้นความตื่นเต้นอีกอยู่ดี และกาชาปองไม่ใช่ของเล่นของเด็กเพียงอย่างเดียวเท่านั้น แต่ผู้ใหญ่จำนวนมากแม้จะมีอายุเยอะแล้ว แต่ก็ยังชอบสุ่มของเล่นกันอยู่มาก
ผิดหวังแต่ก็ยังเล่น ทำไมสุ่มกาชาแล้วติดใจจัง
เหตุผลหลักที่ทำให้คนเรานั้นติดใจในการสุ่มกาชา ถึงแม้ว่าจะผิดหวัง จะได้ตัวซ้ำ ได้ตัวที่ไม่อยากได้ แต่ก็อยากจะเล่นแล้วเล่นอีกเล่นเรื่อย ๆ โดยมีเหตุผลซ่อนอยู่ซึ่งเป็นความสนุก และเสน่ห์ที่คล้ายกับการพนัน Hack for Health ขอแนะนำเหตุผลที่ทำให้ผู้เล่นเพลิดเพลินไปกับการสุ่มของเล่นกาชากัน
- ความคาดหวังและความตื่นเต้น: การสุ่มกาชา หรือการสุ่มของเล่น มาพร้อมกับความสนุก และความรู้สึกเซอร์ไพรส์และความไม่แน่นอน อารมณ์เหล่านี้สามารถกระตุ้นทำให้เกิดความตื่นเต้นได้ เช่นเดียวกับการพนัน การลุ้นผลลัพธ์ที่ไม่ทราบว่าจะมีอะไรออกมานั้น จะทำให้อะดรีนาลีนพลุ่งพล่านสูง ทำให้กลายเป็นประสบการณ์ที่น่าดึงดูดและเต็มไปด้วยความสนุกสนาน
- ความแปลกใหม่และความหลากหลาย: ความแปลกใหม่และความหลากหลายของของเล่นที่มีรูปแบบมากมาย จัดเป็นหนึ่งในแม่เหล็กที่กระตุ้นความอยากรู้อยากเห็นได้เป็นอย่างดี ของเล่นแบบสุ่มแต่ละชิ้นที่สุ่มออกมา จะนำเสนอประสบการณ์ใหม่ และ “ความปรารถนาในสิ่งแปลกใหม่” จัดเป็นแรงจูงใจที่ทรงพลังมาก ๆ และความปรารถนานี้ จะถูกเสริมด้วย “โอกาสในการลุ้น” เนื่องจากจะไม่มีทางรู้เลยว่า คุณจะได้พบกับของเล่นชิ้นไหนต่อไป
- การสะสมและความหายาก (ตัวแรร์): ระบบของเล่นแบบสุ่ม นอกเหนือไปจากของเล่นที่เป็นรุ่นธรรมดา ๆ ทั่วไปแล้ว ก็ยังมาพร้อมกับของเล่นรุ่นหายากหรือรุ่นจำกัดอีกด้วย จากความต้องการในการเป็นเจ้าของบางสิ่งที่มีความหายากจะช่วยเพิ่มมูลค่าให้กับประสบการณ์เหล่านี้ ซึ่งก็คล้ายกับเสน่ห์ของการชนะรางวัลที่หายาก หรือการได้รับรางวัลแจ็กพอตในเกมการพนัน
- ความรู้สึกที่เต็มอิ่มไปความสำเร็จ: การได้เป็นเจ้าของของเล่นที่เป็นแรร์ไอเทมผ่านการสุ่ม จะช่วยสร้างความรู้สึกที่ประสบความสำเร็จ ซึ่งจะได้สัมผัสกับความรู้สึกได้เอา “ชนะ” บางสิ่งบางอย่าง คล้ายกับการชนะเดิมพัน หรือได้รับรางวัลแจ็กพอตในการพนัน
- สังคมและ FOMO (ความกลัวพลาดเทรนด์หรือกระแสใหม่ ๆ): สังคมเองก็มีบทบาทสำคัญต่อความชอบในการเปิดกล่องสุ่มเช่นกัน เพราะคนที่ชอบอะไรเหมือน ๆ กัน ก็มักจะรวบรวมและแบ่งปันประสบการณ์ของเล่นแบบสุ่มนี้ ให้กับเพื่อน ๆ หรือคอมมูคนที่ชอบของเล่น และอาจทำให้เกิดความกลัวที่จะพลาด (FOMO) ในสิ่งที่ผู้อื่นได้รับ หรือลองเล่นมาแล้ว ซึ่งสามารถกระตุ้นทำให้อยากมีส่วนร่วมในการสุ่ม
- การเสริมแรงแบบแปรผัน: ของเล่นที่ต้องใช้การสุ่มถึงจะได้มา ได้รับการออกแบบมาจากการใช้หลักการของจิตวิทยาพฤติกรรม การเสริมแรงแบบแปรผัน ซึ่งนำเสนอรางวัลไม่สามารถคาดเดาได้ สิ่งนี้สามารถสร้างแรงดึงดูดที่แข็งแกร่งได้ และคล้ายกับวิธีการทำงานของเครื่องสล็อตในคาสิโน ทำให้ผู้เล่นรู้สึกลุ้น มีความอยากจะเอาชนะ สัมผัสได้ถึงชัยชนะที่อาจจะอยู่ในอีกไม่ไกล (ซึ่งเป็นสิ่งที่ผู้เล่นถูกกระตุ้นให้คิดเช่นนี้)
- ช่วยบรรเทาความเครียด: การลุ้นเปิดของเล่นแบบสุ่ม จัดเป็นกิจกรรมอีกรูปแบบหนึ่ง ที่ใช้ในการหลบหนีจากความเครียดในชีวิตประจำวัน เป็นกิจกรรมที่เรียบง่ายและสร้างพึงพอใจในระดับสูง ทำให้ลืมความกังวลของตนเองได้ชั่วคราว ซึ่งเป็นแรงจูงใจที่อยู่เบื้องหลังพฤติกรรมเล่นการพนัน
- การแสดงความเป็นเจ้าของ: การได้เป็นเจ้าของของเล่นแบบสุ่ม จะทำให้รู้สึกมีความสุข ในการได้เป็นเจ้าของบางสิ่งบางอย่างช่วยเติมเต็มความรู้สึก ในการอยากแสดงความเป็นเจ้าของให้เต็มอิ่มมากขึ้น
- การขายของเล่น และได้เป็นส่วนหนึ่งของชุมชน: การสุ่มของเล่น บางครั้งก็อาจจะได้ตัวซ้ำ หรือตัวที่ไม่ได้อยากได้มาบ้าง ดังนั้นหลาย ๆ คนก็จะเข้าสู่กลุ่มคอมมูนิตี้ของคนที่ชอบเล่นของเล่นเหมือนกัน และก็นำไปขาย อาจจะสร้างรายได้ได้บ้างนิดหน่อย และในขณะเดียวกันก็ได้มีการปฏิสัมพันธ์กับคนที่ชื่นชอบอะไรเหมือน ๆ กันด้วย
อย่างไรก็ตามถึงแม้ว่า การสุ่มของเล่นจะมีความคล้ายคลึงกันกับการพนัน แต่โดยทั่วไปอัตราการเดิมพันจะต่ำกว่า และผลเสียที่ตามมาจะรุนแรงน้อยกว่า แต่อย่างไรก็ตาม ผู้ที่ชื่นชอบในการสุ่มกาชา สุ่มของเล่นต่าง ๆ ก็ควรมีการกำหนดงบประมาณในแต่ละเดือนเพื่อที่จะแบ่งเงินตรงนี้ มาสุ่มในสิ่งที่ทำให้คุณมีความสุข มีความชอบ โดยที่ไม่สร้างความเดือดร้อนทางด้านการเงินตามมาในภายหลัง
อ่านบทความเพิ่มเติมได้ที่ OOCA (อูก้า) ปรึกษาปัญหาใจ
พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส