“ผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน ย่อมเกิดการเปลี่ยนแปลงทางฮอร์โมนที่ส่งผลต่อร่างกาย อารมณ์ และจิตใจ แม้คุณผู้ชายจะไม่มีวัยหมดประจำเดือน แต่ก็ไม่อาจหลีกเลี่ยงความเปลี่ยนแปลงของร่างกายได้”
ความผิดปกติของ “ต่อมลูกหมาก” ถือเป็น 1 ในความกังวลของคุณผู้ชายทั้งหลาย โดยเฉพาะกลุ่มชายสูงอายุ จากสถิติพบว่า ความผิดปกติของต่อมลูกหมากที่ชายไทยเป็นกันมาก อันดับ 1 ที่พบคือ โรคต่อมลูกหมากโตที่มีมากถึง 80 เปอร์เซ็นต์ รองลงมาคือโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก 18 เปอร์เซ็นต์ และโรคต่อมลูกหมากอักเสบอีก 2 เปอร์เซ็นต์
แม้จะหลีกเลี่ยงความเสื่อมของร่างกายไม่ได้ แต่เราก็สามารถเรียนรู้ สังเกต และเตรียมรับมือกับความผิดปกติที่อาจเกิดขึ้นกับตัวเราในอนาคต และคนรอบตัวที่คุณรักได้
รู้จัก “ต่อมลูกหมากโต”
“โรคต่อมลูกหมากโต” หรือ BPH (Benign Prostate Hyperplasia) คือ ภาวะที่ต่อมลูกหมากที่อยู่ใต้กระเพาะปัสสาวะล้อมรอบท่อปัสสาวะมีขนาดใหญ่ผิดปกติจนไปบีบท่อปัสสาวะให้แคบลง พบในผู้ชายอายุ 45 ปีขึ้นไป โดยเฉพาะในชายสูงวัยอายุ 70 ปีขึ้นไปที่พบมากถึง 80 เปอร์เซ็นต์
การสังเกตอาการ “ต่อมลูกหมากโต” ในทางการแพทย์นั้นจะมุ่งเน้นที่อาการขับถ่ายปัสสาวะของผู้ป่วยที่ผิดปกติเป็นหลัก มากกว่าขนาดก้อนต่อมลูกหมาก โดยสามารถสังเกตอาการได้ ดังนี้
- ปัสสาวะขัด
- ปัสสาวะบ่อยโดยเฉพาะตอนกลางคืน
- กลั้นปัสสาวะไม่อยู่หรือต้องเบ่งปัสสาวะจนกว่าจะออก
- ปัสสาวะไม่พุ่ง สะดุดเป็นช่วง ๆ มีปัสสาวะหยดเมื่อใกล้จะสุด ปัสสาวะไม่สุด
- ปัสสาวะไม่ออกเฉียบพลัน
- ปวดปัสสาวะรุนแรงมาก
ต่อมลูกหมากโต นำไปสู่การเป็นมะเร็ง ?
หลายคนเข้าใจผิดว่า อาการต่อมลูกหมากโต คืออาการเริ่มต้นของมะเร็งต่อมลูกหมาก แต่ความจริงแล้วอาการ “ต่อมลูกหมากโต” ไม่ได้ทำให้เป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก สองโรคนี้แยกกันชัดเจน คือ เป็นคนละโรคกัน แต่ 2 โรคนี้สามารถพบพร้อมกันได้
“อาการปัสสาวะขัด หรืออาการปัสสาวะลำบาก เป็นอาการของมะเร็งต่อมลูกหมากไหม ?”
คือคำถามที่แพทย์มักต้องพบเจอจากผู้ป่วยที่กังวลว่าตนอาจเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก ซึ่งอาการเหล่านี้เป็นอาการต่อมลูกหมากโต ไม่ใช่อาการของมะเร็งต่อมลูกหมาก เพราะมะเร็งต่อมลูกหมากมักจะไม่มีอาการ เมื่อไรก็ตามที่มีการแสดงอาการของโรค มักจะเป็นระยะที่สายเกินไป การรักษาแบบให้หายขาดจึงทำได้ยากลง
เทสโทสเตอโรน คืออาหารของมะเร็งต่อมลูกหมาก ?
เคยมีการศึกษาหนึ่งที่เชื่อว่า “ฮอร์โมนเพศชาย” หรือฮอร์โมน “เทสโทสเตอโรน” (Testosterone) เป็นอาหารของมะเร็งต่อมลูกหมาก หากคนนั้นมีมะเร็งต่อมลูกหมากซ่อนอยู่แล้วไม่รู้ตัว และได้รับฮอร์โมนเพศชายที่มากกว่าปกติ จะทำให้มะเร็งที่ซ่อนอยู่เจริญเติบโตขึ้น นอกจากนี้ ยังมีบางการศึกษาที่เชื่อว่า “เทสโทสเตอโรน” อาจจะกระตุ้นทำให้ต่อมลูกหมากโตเร็วกว่าปกติ ดังนั้น การได้รับเทสโทสเตอโรนมากเกินไป ก็อาจจะทำให้ต่อมลูกหมากโตเร็วกว่าปกติได้เช่นกัน
โดยปกติร่างกายคนเราสามารถผลิตเทสโทสเตอโรนได้เองอยู่แล้ว แต่ในอาหารเสริมบางอย่าง อาจมีเทสโทสเตอโรนผสมอยู่ หรือมียาบางตัวที่เป็นเทสโทสเตอโรน หรือบางคนที่เพาะกล้ามเนื้อ ก็อาจเร่งกล้ามเนื้อให้โตด้วยการใช้ฮอร์โมนเทสโทสเตอโรน สิ่งเหล่านี้สามารถกระตุ้นกระบวนการเกิดของมะเร็งต่อมลูกหมากในคนที่ไม่รู้ตัวให้มันเร็วขึ้นได้
ภาวะแทรกซ้อนของ “ต่อมลูกหมากโต” หากไม่รีบรักษา
- กระเพาะปัสสาวะอักเสบ
- ปัสสาวะเป็นเลือด เพราะต่อมลูกหมากบวม
- ไตเสื่อม ไตวาย
เพราะการโตผิดปกติของต่อมลูกหมากเป็นเรื่องที่คุณผู้ชายไม่ควรมองข้าม นอกจากหมั่นสังเกตขณะขับถ่ายปัสสาวะแล้ว เมื่ออายุ 45 ปีขึ้นไปควรตรวจเช็กภายในกับแพทย์เฉพาะทาง เพื่อตรวจหาความเสี่ยงและป้องกันรักษาได้ตั้งแต่เนิ่น ๆ
ในส่วนของ “มะเร็งต่อมลูกหมาก” แม้ไม่มีวิธีสังเกตร่างกาย เนื่องจากมักจะไม่แสดงอาการจนกว่าจะถึงขั้นกระจายหรือลุกลาม และในปัจจุบันยังไม่มีการวิจัยใด ๆ ว่าจะมีสารอะไรที่ช่วยป้องกันการเกิดมะเร็งต่อมลูกหมากได้ ดังนั้น การป้องกันที่ดีที่สุดก็คือการไปตรวจคัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมากเป็นประจำทุกปี โดยเฉพาะคุณผู้ชายที่มีอายุ 50 ปีขึ้นไป