หลายคนอาจเคยได้ยินเรื่องราวสุดแสนลึกลับ เกี่ยวกับภาวะที่ผู้ป่วยระยะสุดท้ายที่อาการหนักกลับฟื้นคืนสติ กลับมาพูดคุย หรือแม้แต่เดินเหินได้หลังจากนอนอยู่บนเตียงผู้ป่วยเป็นเวลานาน ก่อนที่เขาเหล่านั้นจะจากโลกนี้ไปหลังจากนั้นไม่นาน
ภาวะนี้มีชื่อเรียกอย่างไม่เป็นทางการว่า Terminal Lucidity หรือความชัดแจ้งสุดท้าย หรือแสงที่ปลายทางของชีวิต แม้จะมีชื่อเรียกแต่ที่มาที่ไปของภาวะนี้ยังคงเป็นปริศนาทั้งในทางการแพทย์ และวิทยาศาสตร์ บ้างก็ว่าเป็นพลังใจเฮือกสุดท้ายของผู้ป่วยเพื่อที่จะล่ำลาโลกนี้ไปอย่างสดใส
BT beartai ขอชวนคุณมาสำรวจทฤษฎีที่ว่าด้วยเรื่องของ Terminal Lucidity กัน
Terminal Lucidity มาจากไหน?
ในภาพรวม เราอาจเรียกว่าฟื้นคืนก่อนจะเสียชีวิตในลักษณะนี้ว่าเป็น Terminal Lucidity แต่ในเชิงของข้อมูลแล้ว จุดเริ่มต้นของ Terminal Lucidity มักถูกผูกโยงกับภาวะทางสมอง อย่างภาวะสมอง โรคอัลไซเมอร์ และโรคทางอารมณ์ที่ส่งผลให้สูญเสียความทรงจำ สติ และตัวตนไป
ความชัดแจ้งสุดท้ายจึงหมายถึงภาวะที่ผู้ป่วยที่มีปัญหาด้านความจำ หรืออารมณ์ขั้นรุนแรงกลับมาจำคนรอบตัว หรือฟื้นคืนสติได้ราวกับปาฏิหาริย์ ก่อนจะเสียชีวิตในเวลาไม่กี่นาที ไม่กี่ชั่วโมง หรือไม่กี่วันให้หลัง
อย่างไรก็ตาม จากการศึกษาก็พบ Terminal Lucidity ในผู้ป่วยขั้นรุนแรงจากโรคอื่นได้ด้วยเช่นเดียวกัน อย่างโรคหลอดเลือดสมอง โรคมะเร็ง และโรคสมองที่ส่งผลต่อสมอง ความจำ และการรับรู้ของผู้ป่วย
ทฤษฎีสาเหตุของ Terminal Lucidity
ในช่วงที่ชีวิตกำลังนับถอยหลังสู่การหลับนิรันดร์ ร่างกายอาจเกิดเปลี่ยนแปลงหลายอย่าง รวมถึงผู้ป่วยเหล่านี้มักมีความปกติเกี่ยวกับสมอง และระบบประสาทอยู่ก่อน ซึ่งนำมาสู่ทฤษฎีต่าง ๆ ที่ทำให้เกิดภาวะแสงสุดท้ายของชีวิต
การถูกกระตุ้นอย่างรุนแรงจากความตาย
สัญชาตญาณการเอาตัวรอดของร่างกายมนุษย์นั้นอาจซับซ้อนกว่าที่เราคิด ทฤษฎีว่าด้วยเรื่องของร่างกายที่รับรู้ถึงความตายที่กำลังจะมาเยือน สัญชาตญาณที่ซ่อนอยู่จึงพยายามดิ้นรนเพื่อเอาตัวรอด ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของสารสื่อประสาท หรือสารเคมีในสมองที่เปลี่ยนแปลงอย่างฉับพลัน ซึ่งกระตุ้นการทำงานของสมอง และระบบความจำที่เคยถูกปิดการใช้งานให้ตื่นขึ้น
ความผันผวนของระบบประสาท
ทฤษฎีหนึ่งเชื่อว่า Terminal Lucidity เป็นผลมาจากความผันผวนของตัวควบคุมประสาท (Neuromodulator) ที่มาจากก้านสมองสู่สมองส่วนหน้าที่มีหน้าที่เกี่ยวกับความทรงจำ ซึ่งอาจทำให้ผู้ป่วยฟื้นคืนสติ
นอกจากนี้ ยังมีทฤษฎีที่พูดถึงการแปรปรวนของระบบประสาทที่กระตุ้นการหลั่งของโปรตีน อย่างคอร์ติโคโทรปิน รีลิสซิงฮอร์โมน (Corticotropin Releasing Hormone: CRH) ที่มีผลต่อความทรงจำ และการเรียนรู้
Terminal Lucidity อาจเป็นส่วนหนึ่งของ Paradoxical Lucidity
Paradoxical Lucidity เป็นอีกคำที่ใช้เรียกภาวะผู้ป่วยทางสมองอย่างรุนแรงฟื้นคืนสติ และความทรงจำอย่างไม่มีที่มาที่ไป โดยไม่เกี่ยวข้องกับการเสียชีวิต ซึ่งนักวิทยาศาสตร์ และแพทย์บางส่วนเชื้อว่า Terminal Lucidity เป็นรูปแบบหนึ่งของ Paradoxical Lucidity
Terminal Lucidity หรือภาวะแสงสุดท้ายยังคงเป็นปรากฏการณ์ลึกลับราวกับปาฏิหาริย์ที่ยังไม่มีคำตอบทางการแพทย์ที่แน่ชัด และแน่นอนว่าไม่ได้เกิดขึ้นง่าย ๆ หรือคาดเดาได้ ซึ่งเทคโนโลยีทางการแพทย์ และความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ในอนาคตอาจคลี่คลายความสงสัยเกี่ยวกับปรากฏการณ์สุดท้ายก่อนลาโลกนี้ไป