แดเนียล คาห์นแมน (Daniel Kahneman) ชายผู้บุกเบิกสาขาเศรษฐศาสตร์พฤติกรรม ที่เปิดเผยอคติทางจิตใจของผู้คน ซึ่งงานนี้ทำให้เขาได้รับรางวัลโนเบล ในปี ค.ศ. 2002
คาห์นแมน เสียชีวิต เมื่อวันที่ 27 มีนาคม ขณะมีอายุ 90ปี โดยที่การตายของเขาได้รับการยืนยันจากเดโบราห์ ไทรส์แมน (Deborah Treisman) ซึ่งเป็นลูกเลี้ยงของเขา ส่วนสาเหตุการเสียชีวิตยังไม่ได้รับการยืนยันถึงเหตุที่แน่ชัด
ผลงานและงานวิจัยของคาห์นแมน อยู่บนพื้นฐานการเปิดเผยอคติทางจิตที่แปรปรวนของมนุษย์ ที่สามารถบิดเบือนการตัดสินได้ โดยมักจะขัดกับเศรษฐศาสตร์แบบดั้งเดิม ซึ่งสันนิษฐานว่าโดยทั่วไปแล้วมนุษย์กระทำการอย่างมีเหตุผล และสามารถนำหลักการมาอธิบายได้ทั้งหมด
ทฤษฎี Prospect Theory
เป็นทฤษฎีสำคัญต่อหลักจิตวิทยา ที่ส่งผลให้แดเนียล คาห์นแมน และเอมอส ทเวอร์สกี สองผู้คิดค้นได้รับรางวัลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตร์ไปเมื่อปี ค.ศ. 2002 ที่แสดงวิธีที่มนุษย์เลือกระหว่างทางเลือกที่เป็นไปได้ ในสถานการณ์ที่มีความเสี่ยงที่รู้ค่าความน่าจะเป็นของทางเลือก
จากผลสำรวจบอกว่า คนเราส่วนใหญ่มักจะไม่ยอมเสี่ยง แม้จะมีโอกาสได้รางวัลที่มากขึ้น แต่เมื่อรู้ว่าตัวเองต้องเสียชัวร์ ๆ กลับยอมรับความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้น เพื่อที่อาจจะไม่ต้องเสียเลย ตัวอย่างเช่น
- พวกเขาจะเลือก รับเงินสด 100 บาททันที แทนที่จะ ยอมเสี่ยงโชคที่มีโอกาส 50% เพื่อที่จะได้ 200 บาท
- แต่ในทางกลับกัน พวกเขาพร้อมจะ เสี่ยงแบบ 50-50 ที่จะเสีย 200 บาท เพราะไม่อยากเสีย 100 บาท แบบไม่ได้ลุ้นอะไรเลย
โดยสรุปอย่างง่าย ๆ ว่า มนุษย์เรามีแนวโน้มที่เป็นทั้ง ผู้ไม่ชอบความเสี่ยง (Risk Averse) และยอมเสี่ยงในเรื่องที่จะต้องสูญเสีย (Risk Seeking)
หนังสือเล่มดังอย่าง Thinking, Fast and Slow
หนังสือเล่มนี้จะพาคุณไปสำรวจ ‘การคิดสองแบบ’ ที่ประกอบด้วย การคิดเร็ว (การคิดแบบอาศัยสัญชาตญาณ) และการคิดช้า (การคิดแบบละเอียดรอบคอบ) ซึ่งทำหน้าที่กำหนดการตัดสินใจและพฤติกรรมทั้งหมดของมนุษย์เรา และเรื่องอคติที่เกิดจากสัญชาตญาณ ซึ่งศึกษาผ่านงานวิจัยที่ได้การยอมรับอย่างแพร่หลาย
โดยในปี ค.ศ. 2011 เดียวกันนี้ ศาสตราจารย์คาห์นแมนได้รับการเสนอชื่อ เป็นยอดนักคิดระดับโลก โดยนิตยสารอเมริกัน Foreign Policy
สิ่งที่คุณพูดออกมา ส่วนใหญ่เป็นผลจากระบบที่ 1 ลองคิดให้ช้าลงแล้วปล่อยให้ระบบที่ 2 เข้าควบคุมจะดีกว่า
คาห์นแมนเขียนไว้ใน หนังสือ Thinking, Fast and Slow
นิสัยส่วนตัวของศาสตราจารย์คาห์นแมน
ศาสตราจารย์คาห์นแมน เป็นคนที่มีมารยาทอ่อนโยนและเป็นคนเปิดเผย ไม่เพียงแต่ยินดีต่อการถกเถียงเกี่ยวกับแนวคิดของเขาเท่านั้น เขายังยินดีที่จะขอความช่วยเหลือจากเพื่อนร่วมงาน และคนที่ไม่ชอบเขา เพื่อทำให้ผลงานวิจัยของเขาสมบูรณ์แบบ
เมื่อถูกถามว่าใครควรได้รับการพิจารณาให้เป็น ‘บิดาเศรษฐศาสตร์พฤติกรรม’ ศาสตราจารย์คาห์นแมนจะชี้ไปที่ ริชาร์ด เอช. ทาเลอร์ นักเศรษฐศาสตร์จากมหาวิทยาลัยชิคาโก ซึ่งเป็นนักวิชาการรุ่นน้องที่อายุน้อยกว่าเขาถึง 11 ปี โดยที่คาห์นแมนบรรยายไว้ในอัตชีวประวัติโนเบลของเขาว่า ทาเลอร์เป็นเพื่อนมืออาชีพที่สำคัญที่สุดอันดับสองของเขา รองจากศาสตราจารย์ทเวอร์สกี้
ดร. คาห์นแมนได้รับเหรียญอิสรภาพประธานาธิบดี ซึ่งเป็นเกียรติยศพลเรือนสูงสุดของประเทศ จากประธานาธิบดีบารัค โอบามา ในปี 2013 อีกทั้งคาห์นแมนกล่าวอย่างผู้มองโลกในแง่ร้ายว่า “ทั้งเขาและภรรยาไม่ได้คาดหวังว่าจะได้รางวัลโนเบล แม้ว่าจะได้รับเกียรติยศมากมายตลอดหลายปีที่ผ่านมาก็ตาม”