เมื่อเศรษฐกิจโลกเกิดความผันผวน ไม่ว่าจะมีสาเหตุมาจากวิกฤตทางการเงิน ภาวะเงินเฟ้อในประเทศต่าง ๆ รวมถึงภาวะสงคราม ความสนใจการลงทุนในทองคำจะเพิ่มมากขึ้นโดยอัตโนมัติ จนสิ่งนี้ถูกยกให้เป็นสินทรัพย์ปลอดภัย (Safe Haven Asset)
ยกตัวอย่าง สงครามระหว่างอิหร่าน – อิรัก ในปี 1979 ราคาทองคำปรับตัวเพิ่มขึ้นจากเดิมถึง 126% ในขณะที่สงครามระหว่างรัสเซีย – ยูเครน ซึ่งปะทุขึ้นเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ ปี 2022 ก็ทำให้ราคาทองคำปรับตัวขึ้นจากระดับ 1,900 ดอลลาร์สหรัฐฯ ขึ้นมาที่ 2,070 ดอลลาร์สหรัฐฯ ล่าสุด ราคาทองคำมีแนวโน้มปรับตัวขึ้นสูงอีกครั้ง เมื่อเกิดเหตุโจมตีครั้งใหญ่ที่สุดของกลุ่มฮามาสต่ออิสราเอลในรอบหลายปี และนำไปสู่การประกาศสงครามในช่วงสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา
สินทรัพย์ปลอดภัยคืออะไร ?
ข้อมูลจากสถาบันบัณฑิตบริหารธุรกิจศศินทร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อธิบายว่า สินทรัพย์ปลอดภัย (Safe Haven Asset) คือสินทรัพย์ที่ผลตอบแทนไม่ติดลบ โดยเฉพาะในช่วงเวลาที่สินทรัพย์หลัก เช่น หุ้น เข้าสู่ภาวะวิกฤต ซึ่งนอกจากทองคำแล้วยังมีสินทรัพย์อื่น ๆ ที่ถูกนับเป็นสินทรัพย์ปลอดภัยด้วย อาทิ เงินสด พันธบัตรรัฐบาล และตราสารหนี้ที่ออกโดยรัฐบาล หรือหน่วยงานของรัฐ
ทำไมทองคำถึงเป็นสินทรัพย์ปลอดภัยที่ทุกคนนึกถึง ?
แม้ว่าสินทรัพย์ปลอดภัยจะมีหลายประเภท แต่ทองคำมักเป็นตัวเลือกแรกที่ทุกคนนึกถึง เพราะว่า ‘ความเชื่อ’ ของนักลงทุน โดยพฤติกรรมนี้อธิบายได้จากงานวิจัยของศาสตราจารย์ Dirk Baur และ Thomas McDermott แห่งมหาวิทยาลัยเวสเทิร์นออสเตรเลีย ที่ใช้หลักการของเศรษฐศาสตร์พฤติกรรมอธิบายว่า เมื่อโลกเข้าสู่ภาวะวิกฤต หรือสภาพเศรษฐกิจมีความผันผวนสูง นักลงทุนจะเลือกใช้ข้อมูลจากประสบการณ์ในอดีตที่นึกถึงได้ง่ายและเด่นชัดที่สุด
ดังนั้น ‘ทองคำ’ ซึ่งเป็นสิ่งที่จับต้องได้จริง รวมถึงประโยชน์ในฐานะโลหะที่เป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยน (Medium of Exchange) อย่างแพร่หลายทั่วโลกในอดีต หรือแม้แต่การที่ประเทศต่าง ๆ ยังคงใช้ทองคำเป็นส่วนหนึ่งของทุนสำรองระหว่างประเทศ ก็ทำให้นักลงทุนเชื่อว่า ‘ทองคำ’ เป็นสินทรัพย์ปลอดภัยในภาวะวิกฤต จึงไม่ใช่เรื่องแปลกที่ราคาทองคำจะปรับตัวสูงขึ้นในภาวะสงคราม หรือช่วงที่เศรษฐกิจโลกเกิดความผันผวนขึ้น
อย่างไรก็ตาม แม้ว่าทองคำจะถูกยกให้เป็นสินทรัพย์ปลอดภัย หรือ Safe Haven Asset แต่เมื่อมีความมั่นใจในระดับหนึ่งว่า สงครามกำลังจะสิ้นสุดลงราคาทองคำก็จะปรับตัวลดลงใกล้เคียงกับระดับราคาก่อนเกิดสงครามเช่นกัน
ที่มา : ศูนย์วิจัยทองคำ, SASIN
พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส