เคยรู้สึกไหมว่าจมูกทั้งสองข้างหายใจได้ไม่เท่ากัน? คำถามนี้หลายคนอาจจะไม่ได้สงสัย เพราะทุกวันนี้ก็หายใจได้ปกติ แต่จริง ๆ แล้ว จมูกมนุษย์ทุกคนจะมีรูจมูกข้างหนึ่งที่ลมหายใจผ่านเข้าออกสะดวกกว่าจมูกอีกข้างหนึ่งสลับกันไปมาเสมอ
โดยระบบหายใจแบบที่เป็นปกติแบบนี้เรียกว่า “Nasal Cycle” หรือ “อาการคัดจมูกสลับข้างตามธรรมชาติ” เป็นอาการที่ไม่ใช่เรื่องแปลก และไม่เกี่ยวกับการเป็นภูมิแพ้หรือเป็นหวัด เพราะเมื่อไหร่ที่เราอยู่ในสภาวะที่มีอากาศเพียงพอ หายใจสะดวก ร่างกายของเราจะเปลี่ยนไปใช้กลไกนี้ โดยจะทำให้เราใช้รูจมูกข้างเดียวในการหายใจ ซึ่งจะมีการสลับเปลี่ยนข้างทุก ๆ 2 – 4 ชั่วโมง แต่เวลาดังกล่าวอาจแตกต่างกันไปในแต่ละคน ถือเป็นเรื่องธรรมชาติที่คนส่วนใหญ่ไม่เคยสังเกตมาก่อน เนื่องจากมันถูกควบคุมผ่าน “ระบบประสาทอัตโนมัติ” (ANS) ที่ควบคุมในโพรงจมูก เป็นระบบประสาทแบบเดียวกับระบบความดันเลือด หรือระบบย่อยอาหาร
หลักการทำงานของมัน คือ การที่ร่างกายจะเปลี่ยนแปลงความดันหลอดเลือดฝอยในโพรงจมูกข้างหนึ่งให้มากกว่าอีกข้างนึง ทำให้เนื้อเยื่อในบริเวณนั้นขยายตัวเป็นเหตุให้ช่องที่อากาศจะไหลผ่านอีกข้างแคบลง โดยสาเหตุของการร่างกายที่เปลี่ยนมาใช้กลไกนี้ เพื่อช่วยให้เราสามารถใช้ประโยชน์จากเซลล์ประสาทรับกลิ่นภายในโพรงจมูกได้อย่างเต็มที่ เพราะมันจะทำหน้าที่รักษาสภาพโพรงจมูกของเราเอาไว้ไม่ให้แห้งจนเกินไป จากการหายใจเอาอากาศเข้าออกเป็นเวลานาน
แต่จากการศึกษาพบว่า ไม่ใช่ทุกคนที่จะมีการเกิดกลไกการหายใจแบบนี้ ยังมีคนอีกกว่า 15% จากจำนวนประชากรทั้งหมด ที่ไม่มีกลไก Nasal Cycle และก็ไม่ต้องรู้สึกกังวลว่าคุณจะมีหรือไม่มีอาการ เพราะมันไม่ถือว่าเป็นอาการป่วยหรือผิดปกติแต่อย่างใด และไม่มีผลต่อการใช้ชีวิตอีกด้วย
พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส