ในช่วงใกล้วันตรุษจีน เรามักจะเห็นชุดเดรสยาวสีแดงลวดลายสวยงาม ถูกนำมาวางขายเรียงรายในย่านเยาวราช และพื้นที่ที่มีคนไทยเชื้อสายจีนอาศัยอยู่หนาแน่น ไม่ต่างจากของเซ่นไหว้ต่าง ๆ จนอดไม่ได้ที่จะหาซื้อ หรือหยิบมาสวมใส่ แล้วทุกคนเคยสงสัยกันไหมว่า ทำไมในวันตรุษจีนต้องใส่ชุด ‘กี่เพ้า’ ? ชุดนี้มีความลับอะไรซ่อนอยู่ ?
ที่มาของชุดกี่เพ้า
“กี่เพ้า” มาจากคำว่า “ฉีผาว” (Qí Páo) ในภาษาจีนกลางเรียกว่า แปลว่า ชุดเสื้อคลุมยาวชิ้นเดียว เป็นเครื่องแต่งกายในชีวิตประจำวันของหญิงชาวจีนตั้งในสมัยราชวงศ์ชิง (ปี 1644 – 1911) ซึ่งในสมัยนั้นชาวแมนจูเป็นใหญ่ในประเทศจีน จึงออกกฎหมายให้ผู้หญิงชาวฮั่น (ชนชาติส่วนใหญ่ของประเทศจีน) ใส่ “ชุดกี่เพ้า” ตามแบบเครื่องแต่งกายในชีวิตประจำวันของผู้หญิงชาวแมนจู
รูปลักษณ์ของชุด ‘กี่เพ้า’ ในปัจจุบันแตกต่างกับในช่วงเริ่มต้นเป็นอย่างมาก แต่เดิมนั้นจะเป็นเพียงชุดหลวม ๆ คลุมทั้งตัว และมีหลากหลายสีสันโดยเน้นเฉดที่สดใส เช่น แดง เขียว ฟ้า รวมถึงอาจมีการตัดด้วยเส้นสีแดงและดำ ส่วนลวดลายบนชุดกี่เพ้านั้น จะมาจากการปักด้วยความละเมียดละไม ทั้งลายมังกร ภาพดอกไม้ นก หรือภาพอื่น ๆ
แม้ว่าจุดตั้งต้นจะมาจากกฎหมาย แต่ ‘กี่เพ้า’ ก็เริ่มได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อย ๆ ในช่วง ปี 1920 จนกลายแฟชั่นแห่งยุคสมัย และเมื่อชาวตะวันตกเริ่มเข้ามาทำการค้ากับจีนมากขึ้น กี่เพ้าจึงถูกดัดแปลงให้เข้ากับความเป็นตะวันตก ไม่ว่าจะเป็นความรัดรูปที่มากขึ้นเพื่ออวดทรวงทรง ความโค้งเว้าของชุด หรือการตัดชุดกี่เพ้าให้มีทั้งแบบสั้นและแบบยาว รวมถึงเนื้อผ้าที่ใช้ตัดชุดกี่เพ้าที่มีความหลากหลายขึ้นด้วย
ทำไมในวันตรุษจีนต้องใส่ชุดกี่เพ้า?
เอาจริง ๆ เหตุผลในการใส่ชุดกี่เพ้าในวันตรุษจีนของคนไทยเชื้อสายจีนไม่ได้มีความลับอะไรน่าลึกลับมากนัก แต่ถ้าจะให้หาเหตุผล มันคงเพียงแต่ว่าเป็น “บรรยากาศพาไป” เท่านั้น โดยช่วงเทศกาลตรุษจีนที่เป็นเหมือนวันขึ้นปีใหม่ของคนจีนนี้ ผู้คนจึงมักจะใส่ชุดกี่เพ้าให้เข้ากับบรรยากาศ เหมือนกับที่คนไทยนิยมใส่ชุดไทยในวันสงกรานต์นั่นเอง
พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส