ต่อไปนี้จะเล่าถึงอาหารอร่อย……. นั่นแน่ รู้แล้วใช่ไหมละ ว่าเมนูอะไร
ส้มตำ เมนูยอดฮิตคู่สำรับบ้านงาน มีขายกันตั้งแต่ริมถนนไปจนถึงร้านหรู ไม่ว่าจะรวยหรือจนขนาดไหนก็แซ่บกันจนน้ำหูน้ำตาไหล แล้วเคยสงสัยกันไหมว่า ทำไมเมนูนี้ถึงเรียกว่า ‘ส้มตำ’ ทั้ง ๆ ที่วัตถุดิบหลักคือเส้นมะละกอ ไม่เห็นมีส้มผสมอยู่เลย เราจะบรีฟให้ฟัง
ชื่อ ‘ส้มตำ’ เพราะเล่นคำ
คำแรกคือ ‘ส้ม’ เป็นภาษาถิ่น มีความหมายว่า เปรี้ยว หรือรสเปรี้ยว
ส่วนคำว่า ‘ตำ’ หมายถึง การใช้สากหรือสิ่งของอื่นที่รูปร่างคล้ายกัน ทิ่มหรือทุบลงไปเรื่อย ๆ
พอรวมทั้งสองคำเข้าด้วยกัน จะได้ความหมายว่า “อาหารรสเปรี้ยวที่เกิดจากการตำ” นั่นเอง
ส้มตำยังมีชื่อเรียก แตกออกไปเป็นภาษาถิ่นอีกหลายชื่อ เช่น ตำบักหุ่ง, ตำมะละกอ หรือที่ฝรั่งเรียกว่า ‘ปาปาย่า สลัด’
ส่วนผสมยั่วน้ำลาย
พระเอกของอาหารจานนี้ จริง ๆ แล้วคือ มะละกอดิบสับเป็นเส้น ที่เมื่อลงไปรวมกับพริกขี้หนู กระเทียม ลงไปตำ ๆ บุบ ๆ เติมมะเขือเทศ น้ำตาลปี๊บ น้ำปลา บีบมะนาวอีกหน่อยก็อร่อยจนน้ำลายไหล ถ้าอยากกินรสชาติไทย ๆ ก็เติมกุ้งแห้ง ถั่วลิสงคั่วลงไป แต่ถ้าอยากแซ่บขึ้น ปูเค็ม และปลาร้าต้องมา หรืออย่างปัจจุบันที่มีการจับเอาแซลมอนสด กุ้ง ปูม้า หรืออะไรก็ได้ที่อยากกิน มาตำรวมใส่ลงไป ถือเป็นการครีเอตรสชาติใหม่ไปอีกแบบ
ด้วยส่วนประกอบหลักที่ทำให้ส้มตำมีรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์ทั้ง เปรี้ยว เค็ม เผ็ด แซ่บนัวถูกใจใครหลาย ๆ คน จนแทบจะเป็นเมนูหลักของมื้ออาหาร เรียกว่าคิดอะไรไม่ออกให้เดินเข้าร้านส้มตำ เพราะเมนูที่เหลือจะถูกสั่งตามมาโดยอัตโนมัติ จากระดับความหิว เช่น ปลาดุกย่าง ไก่ย่าง ต้มแซ่บ ลาบ น้ำตก ซกเล็ก ก้อย แจ่ว ตับหวาน ไก่ย่าง และคอหมูย่าง
ประวัติส้มตำ
แม้ต้นกำเนิดจะไม่ชัดเจนจนสามารถยืนยันได้ว่า ส้มตำ เป็นอาหารของประเทศไหน หรือมีถิ่นที่มายังไง แต่สันนิษฐานว่ามีที่มาที่ไปจากทางภาคอีสานของไทย ในช่วงสมัยสงครามเวียดนาม มีการสร้างสะพานมิตรภาพขึ้นเพื่อลำเลียงยุทโธปกรณ์ต่าง ๆ พร้อมทั้งนำเมล็ดพันธุ์มะละกอมาปลูกตามสองข้างทางของถนนมิตรภาพ จนเรียกว่ามะละกอกลายเป็นพืชยอดนิยม ที่ไม่ว่าจะไปจังหวัดไหนหรือส่วนใดของของภาคอีสาน ก็จะเจอต้นมะละกอปลูกอยู่ และด้วยภูมิปัญญาของชาวอีสานจึงได้คิดค้นอาหารรสแซ่บจากมะละกอจานนี้ขึ้นมานั่นเอง
สุดท้ายแล้วแม้ส้มตำ จะไม่ใช่อาหารดั้งเดิมแต่โบราณของไทยหรือลาวอย่างที่หลายคนเข้าใจ เพราะวัตถุดิบหลายอย่างที่ใช้เป็นส่วนผสม ต่างมีที่มาจากหลายประเทศ แต่ก็ไม่มีใครปฏิเสธได้ว่าอาหารสุดแซ่บจนต้องซี๊ดปากจานนี้ถือเป็นเมนูขาประจำของการจัดอันดับอาหารที่ได้รับการโหวตว่าอร่อยที่สุดในโลกจากบรรดานักท่องเที่ยวที่ได้ชิมอาหารในไทย
ที่มา : เกร็ดความรู้.com ศิลปวัฒนธรรม
พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส