นายชัยวุฒิ ธนาคมานุสรณ์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดีอีเอส) เปิดเผยภายหลังการประชุมคณะกรรมการป้องกันปราบปรามและแก้ไขปัญหาอาชญากรรมทางออนไลน์ ครั้งที่ 1/2565 ว่าได้มีการพิจารณาวาระสำคัญ 2 เรื่องหลัก ได้แก่ (1) แนวทางการเพิ่มประสิทธิภาพการบังคับใช้กฎหมายในการแก้ปัญหาอาชญากรรมออนไลน์ และ (2) การแจ้งเตือนประชาชนก่อนโอนเงินและมาตรการแก้ปัญหาบัญชีม้า ตามแนวทางที่สมาคมธนาคารไทยและธนาคารแห่งประเทศไทย นำเสนอต่อที่ประชุม
โดยในส่วนของแนวทางการเพิ่มประสิทธิภาพการบังคับใช้กฎหมายในการแก้ปัญหาอาชญากรรมออนไลน์ ปัจจุบัน สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (ปปง.) ได้เสนอแก้ไขเพิ่มเติม พ.ร.บ.ป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (ฉบับที่ ..) พ.ศ. …. โดยกำหนดให้พฤติการณ์การเปิดบัญชีม้าเป็นความผิดตามพระราชบัญญัติดังกล่าวแล้ว โดยระบุไว้ในร่างมาตรา 50 เพิ่มเติมมาตรา 61/3 ว่า ผู้ใดกระทำการอย่างหนึ่งอย่างใดดังต่อไปนี้ โดยรู้อยู่แล้ว หรือมีเหตุอันควรรู้ว่า การกระทำดังกล่าวจะนำไปใช้ในการกระทำความผิดมูลฐานหรือความผิด ฐานฟอกเงิน ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 3 ปี หรือปรับไม่เกิน 60,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
ได้แก่ 1. ใช้ชื่อ บัญชี ข้อมูล เอกสาร บัตรอิเล็กทรอนิกส์ ซิมการ์ดโทรศัพท์ กระเป๋าเงินอิเล็กทรอนิกส์ หรือหลักฐานของบุคคลอื่น เพื่อปกปิดตัวตนในการสร้างความสัมพันธ์ทางธุรกิจ หรือทำธุรกรรมกับผู้มีหน้าที่รายงานหรือสำนักงานที่ดิน
2. ยอมให้บุคคลอื่นใช้ชื่อ บัญชี ข้อมูล เอกสาร บัตรอิเล็กทรอนิกส์ ซิมการ์ดโทรศัพท์ กระเป๋าเงินอิเล็กทรอนิกส์ หรือหลักฐานของตนเพื่อให้บุคคลอื่นปกปิดตัวตนในการสร้างความสัมพันธ์ทางธุรกิจ หรือทำธุรกรรมกับผู้มีหน้าที่รายงานหรือสำนักงานที่ดิน
3. เป็นธุระจัดหา รวบรวม ซื้อ ขาย จำหน่ายบัญชี ข้อมูล เอกสาร บัตรอิเล็กทรอนิกส์ ซิมการ์ดโทรศัพท์ กระเป๋าเงินอิเล็กทรอนิกส์ หรือหลักฐานของบุคคลอื่น เพื่อให้บุคคลใด ๆ นำไปใช้เพื่อปกปิดตัวตนในการสร้างความสัมพันธ์ทางธุรกิจหรือทำธุรกรรม กับผู้มีหน้าที่รายงานหรือสำนักงานที่ดิน
นอกจากนี้ ยังพิจารณาแนวทางร่วมอื่น ๆ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการบังคับใช้กฎหมายเกี่ยวกับปัญหาด้านนี้ ได้แก่ การตั้งศูนย์ปฏิบัติการร่วมกับสำนักงานตำรวจแห่งชาติ (สตช.) เพื่อพิจารณาดำเนินการเกี่ยวกับการอายัดโดยเฉพาะ การจัดตั้งทีมเฉพาะกิจในการปฏิบัติงานในเรื่องนี้โดยเฉพาะ (สายตรวจไซเบอร์) การประสานงานระหว่างประเทศในการขอข้อมูล IP Address และข้อมูลผู้กระทำความผิด รวมทั้งการพิจารณาจัดทำบันทึก MOU หรือตั้งคณะทำงานร่วมประเทศเพื่อนบ้าน
นายชัยวุฒิ กล่าวว่า สำหรับการบูรณาการทำงานในเรื่องการแจ้งเตือนประชาชน เพื่อไม่ให้ตกเป็นเหยื่อมิจฉาชีพออนไลน์ ทางสมาคมธนาคารไทย และธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) ได้เตรียมแนวทางการแจ้งเตือนประชาชนก่อนโอนเงินและมาตรการแก้ปัญหาบัญชีม้า ดังนี้
สมาคมธนาคารไทยได้มีคำเตือนประชาชนเรื่องรับจ้างเปิดบัญชีมีติดอยู่ทุกสาขาธนาคาร ทั้งนี้ พนักงานสาขาที่รับเปิดบัญชีต้องมีความระมัดระวังการเปิดบัญชีม้า ซึ่งในอดีต ‘ม้า’ หรือคนรับจ้างเปิดบัญชีจะมีผู้นำและมาเป็นกลุ่มที่สาขาเดียว จึงสังเกตและพบได้ง่าย แต่ปัจจุบันกลุ่มผู้รับจ้างเปิดบัญชีมีการเรียนรู้ จึงมีการแยกกันเปิดบัญชีตามต่างสาขาหรือต่างธนาคาร
นอกจากนี้ สมาคมธนาคารไทยยังให้ความร่วมมือกับ ธปท. ในการอายัดบัญชี โดยประสานการส่งข้อมูลการอายัดบัญชีกับหน่วยงานด้านกฎหมายผ่านช่องทางอิเล็กทรอนิกส์ ให้สามารถอายัดบัญชีด้วยความรวดเร็ว อีกทั้งมีศูนย์ประสานงานความมั่นคงปลอดภัยเทคโนโลยีสารสนเทศภาคการธนาคาร (TB-CERT)
ขณะที่ ธปท. ได้มีการดำเนินการแล้ว ดังนี้ (1) แจ้งเตือนถึงภัยการเงินต่าง ๆ โดยเฉพาะปัจจุบันการหลอกให้เปิดบัญชีเงินฝากมีจำนวนมากขึ้น เพื่อนำบัญชีมาเป็นทางผ่านของการรับโอนเงินระหว่างเหยื่อและมิจฉาชีพ (2) มีกระบวนการส่งข้อมูลเพื่อแจ้งอายัดบัญชี โดยปกติ ธปท. สามารถทำการอายัดบัญชีได้ภายใน 1 ชั่วโมง นับแต่ได้รับหมายแจ้งคำสั่งศาล และ (3) การติดตามธุรกรรม รวมทั้งการส่งข้อมูลข้ามองค์กร เช่น การติดตาม Location ของลูกค้า ยังมีข้อจำกัดในการปฏิบัติตามการดูแลข้อมูลส่วนบุคคล ตามกฎหมายว่าด้วยการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล เนื่องจากข้อมูลดังกล่าวเป็นข้อมูลส่วนบุคคล จึงต้องมีการขอความยินยอมจากลูกค้าก่อน และ (4) ศูนย์คุ้มครองผู้ใช้บริการทางการเงิน ธปท. โทร. 1213 รับแจ้งให้คำปรึกษา
ที่มา : กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม
พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส