อดีตรัฐมนตรีกระทรวงกลาโหมของสหรัฐอเมริกาและหัวหน้าซีไอเอ นายลีออน พาเน็ตตา (Leon Panetta) ได้ฟันธงแล้วว่าสงครามรัสเซียและยูเครนนั้นเป็น ‘สงครามตัวแทน’ หรือที่เราเรียกว่า “Proxy War” ไปเรียบร้อยแล้ว ทั้งสหรัฐอเมริกาและองค์การนาโต้ (NATO) ได้ออกมาสนับสนุนยูเครนทางด้านอาวุธยุทโธปกรณ์ รวมทั้งทุ่มงบประมาณความมั่นคงอย่างท่วมท้น ทำให้ขีดความสามารถของกองทัพยูเครนในการต้านการโจมตีรุกรานรัสเซียเพิ่มขึ้นอย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้การต่อสู้สามารถยืดเยื้อไปได้อีกในขณะที่ยังมีการเจรจาหย่าศึก

ไทยเราต้องศึกษาสงครามครั้งนี้เพราะมันจะส่งผลทั้งทางตรงและทางอ้อมทางด้านความมั่นคงต่อประเทศไทยในอนาคต

ปัจจุบันนี้ เหตุการณ์ในเมียนมามีโอกาสที่มหาอำนาจจะมาแทรกแซงได้ทุกเมื่อ ถ้ากระบวนการสันติภาพที่อาเซียนเตรียมไว้ในกรอบฉันทามติห้าข้อที่ตกลงกันไว้ในเดือนเมษายนปีก่อน ก็ยังไม่ได้ส่งผลที่เป็นรูปธรรมในการหยุดยิงและการสู้รบของฝ่ายต่าง ๆ ในเมียนมา ตั้งแต่มีการยึดอำนาจเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ปีที่แล้ว มีคนเสียชีวิตเกือบ 2,000 คน และมีผู้ลี้ภัยภายในประเทศมากกว่า 500,000 คน โดยเฉพาะทางด้านภาคเหนือและตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศ

ช่วงฤดูแล้งนี้ ในเมียนมา การสู้รบระหว่างทหารรัฐบาลกับกองกำลังฝ่ายต่อต้านรวมทั้งกลุ่มชาติพันธุ์จะเพิ่มสูงขี้นเพราะดินฟ้าอากาศอำนวยก่อนที่ฤดูฝนจะเริ่มในช่วงเดือนหก ต่างฝ่ายต่างต้องการชิงความได้เปรียบทางด้านภูมิศาสตร์เพื่อนำมาใช้เป็นอำนาจและข้อต่อรองในช่วงมีการเจรจาในอนาคต ขณะนี้ยังไม่มีอะไรแน่นอน เนื่องจากทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องยังคิดว่าฝ่ายตนสามารถเอาชนะคู่ต่อสู้ได้

ความคิดแบบนี้จะทำให้เกิดการแทรกแซงขึ้นมาได้ง่าย ด้วยเหตุผลที่ชัดเจนคือรัฐบาลทหารเมียนมาในปัจจุบันชั่วร้าย มาตรกรเลือดเย็น ทำลายประชาธิปไตย ฆ่าล้างเผ่าพันธุ์โรฮิงญา ฉะนั้นประเทศที่สนับสนุนประชาธิปไตยในโลกตะวันตก (หมายถึงการต่อสู้ระหว่างประชาธิปไตยและเผด็จการ) จะต้องช่วยฝ่ายต่อต้านโดยเฉพาะรัฐบาลพลัดถิ่นชนะการเลือกตั้ง และได้จัดตั้งกองทัพประชาชนให้มีขีดความสามารถมากพอที่จะสร้างความเสียหายอย่างต่อเนื่องให้กับรัฐบาลทหารเมียนมา

สำคัญที่สุดคือไทยมีชายแดนติดกับเมียนมายาวที่สุดถึง 2,041 กิโลเมตร มากกว่าทุกประเทศคือ จีน อินเดีย ลาว บังคลาเทศ ไทยเรามีจุดอ่อนคือชายแดนนี้ยังไม่ได้มีการปักปันเขตแดน ฉะนั้นจึงมีช่องทางธรรมชาติเต็มไปหมด สามารลักลอบส่งผ่านอาวุธรวมทั้งคนและยาเสพติดได้ง่าย เพราะทำได้ทุกเวลา ในช่วงหกเดือนที่ผ่านมาตำรวจชายแดนได้จับกุมกลุ่มต่าง ๆ ที่ลักลอบขนอาวุธให้กับฝ่ายต่อต้านได้เป็นระยะ ๆ

มีกลุ่มทหารรับจ้างฝรั่งที่ช่วยกองทัพประชาชนของฝ่ายต่อต้านฝึกอาวุธอย่างออกหน้าออกตา ทำเป็นวิดีทัศน์เผยแพร่ทั่วโลก มีการเชิญชวนให้สนับสนุนกลุ่มต่อต้านรัฐบาลทหารเมียนมาพร้อมกันไปด้วย การสู้รบที่ต่อเนื่องในด้านตะวันตกจะกระทบกระเทือนการเป็นประธานเอเปคของไทยเพราะอาจจะมีการคว่ำบาตรรัสเซียและนำประเด็นสงครามยูเครนมาใส่ในวาระของเอเปคซึ่งเป็นเรื่องเศรษฐกิจและการลงทุน

ไทยพยายามช่วยกัมพูชาในฐานะที่เป็นประธานอาเซียนปีนี้ แต่ไม่ได้ออกตัว ถ้าสายสัมพันธ์ไทยและเมียนมาถูกกระทบกระเทือน ไทยจะเป็นประเทศแรกและหนึ่งเดียวที่จะรับเคราะห์กรรมและสิ่งเลวร้ายที่ไม่เคยคาดคิดมาก่อนอีกมากมายทางด้านเศรษฐกิจการค้าชายแดน และการไหลเข้ามาของผู้อพยพ ไม่นับสิ่งท้าทายด้านความมั่นคง

ตอนนี้มีความจำเป็นที่ต้องกวดขัดความมั่นคงชายแดนโดยเฉพาะรอยต่อระหว่างกาญจนบุรีกับระนอง สองจังหวัดนี้เป็นจุดเปราะบาง ไทยต้องพยายามส่งเสริมให้ทุก ๆ ฝ่ายหยุดยิง หลังฤดูแล้งให้หันหน้าเข้าหากัน เพื่อเปิดการเจรจา ไทยสามารถเป็นตัวกลางได้เพราะมีความน่าเชื่อถืออยู่ มีสถานที่ที่ไปมาสะดวก ก่อนที่จะสายเกินไป

พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส