ในยุคปัจจุบัน เราคงเห็นการหลอกลวงในโลกไซเบอร์ต่าง ๆ รวมถึงแอปพลิเคชันที่อ้างสรรพคุณนั่นนี่ แต่พอนำมาใช้งานจริง ไม่เป็นตามที่โฆษณาบ้าง หรือหลอกลวงจนเราเสียเงินหมดตัวบ้าง แต่ยุคนี้เทคโนโลยีเข้าถึงง่าย มีบริการให้ดาวน์โหลดและสมัครต่าง ๆ ผ่านอินเทอร์เน็ต จึงเห็นเหตุการณ์แบบนี้ได้บ่อย เราจึงพาไปย้อนอดีตยุคที่ Software ยังคงหาซื้อได้ตามร้านค้าหรือสั่งทางไปรษณีย์เป็นส่วนใหญ่ ก็มีการหลอกลวงเกิดขึ้น
SoftRAM95
เรื่องมีอยู่ว่าสมัยยุค 90s ราคาของ “แรม” นั้นค่อนข้างสูง และเริ่มมีโปรแกรมที่ต้องการแรมเพิ่มขึ้นถึงจะใช้งานได้เต็มประสิทธิภาพหรือบางโปรแกรมต้องการแรมขั้นต่ำสูงมากเลย จึงมีโปรแกรมตัวหนึ่งเปิดตัวขึ้นมาใช้ชื่อว่า “SoftRAM” โดยเวอร์ชันแรกทำงานบน Windows 3.11
โดยโปรแกรมดังกล่าวพัฒนาโดยบริษัท Syncronys Softcorp โดยอ้างว่าสามารถบีบอัดแรมได้ ทำให้เรามีพื้นที่แรมเพิ่มมากขึ้น เท่ากับเสมือนได้พื้นที่แรมมากขึ้นถึงสองเท่า เช่น จากเดิมเรามีแรมอยู่ 4 MB โปรแกรมจะทำการบีบอัด จนเสมือนเรามีแรมถึง 8 MB เลยทีเดียว โปรแกรมตัวนี้มีราคาถูกกว่าซื้อแรมมาเพิ่มถึงเท่าตัวด้วย
จากคำโฆษณานี้ก็ “ดูเว่อร์เกินไป” แต่ทำไมมีคนเชื่อ เพราะยุคนั้นก็มีโปรแกรมที่สามารถบีบอัดข้อมูลบน Hard Drive อยู่ซึ่งทำได้จริง แต่คงไม่ถึงขั้นได้พื้นที่เพิ่มเป็นสองเท่า แต่เนื่องจากมีโปรแกรมแบบนี้ออกมาหลายผู้ผลิต รวมถึงตอนหลัง MS-DOS ก็ใส่มาเป็นฟีเจอร์หนึ่งของระบบ ทำให้มีคนจำนวนหนึ่งก็คิดว่าโปรแกรม SoftRAM นี้คงไม่ได้โฆษณาเกินจริง คงทำหลักการคล้าย ๆ กันบนแรม และอาจมีสิทธิบัตรอะไรของตัวเอง ที่ทำให้บีบอัดได้ขนาดนั้น อีกทั้งบริษัทผู้ผลิตโปรแกรมนี้ก็ทำโปรแกรมตัวอื่นออกมาขายในยุคนั้นและใช้งานได้จริง
ทันทีที่โปรแกรมวางขาย เป็นที่สนใจของคนยุคนั้นพอสมควร (แต่อาจไม่ใช่ในไทย) โดยมีหน้าตาดังภาพด้านบน และเมื่อ Windows 95 เปิดตัว โปรแกรมนี้ก็พัฒนามาเป็น SoftRAM95 เพื่อรองรับ Windows 95 เช่นกัน โดยรวมทั้งสองเวอร์ชันขายได้ถึงประมาณ 700,000 ชุด และที่สำคัญมีผู้ที่ซื้อไปใช้รายงานว่าใช้งานคอมฯ ได้ลื่นไหลขึ้นจริง
เนื่องจากโปรแกรมนี้หาได้ยากในปัจจุบัน ทางเราจึงจำเป็นต้องหาโหลดมาเพื่อให้เห็นหน้าตาของมัน
ส่วนประกอบหลักของหน้าตาโปรแกรม เราจะพบว่ามีปุ่มสำหรับเพิ่มลดแรมเสมือน และปุ่มเปิดปิดการทำงานของโปรแกรม
SoftRAM อ้างว่าหลักการทำงานคือ จะใช้เครื่องมือของโปรแกรมคำนวณวิธีการบีบอัดแรมให้ได้ประสิทธิภาพได้มากที่สุด และทำงานแบบ Real time เพื่อให้ปรับระบบการทำงานได้ตามการใช้งานจริง และมีการจัดเรียงข้อมูลหน่วยความจำเพื่อสร้างความต่อเนื่องกันมากขึ้น
สุดท้ายความแตก
เริ่มมีคนตั้งข้อสงสัยว่า การที่โปรแกรมที่อ้างคุณสมบัติระดับนี้ ทำไมถึงสามารถบรรจุได้ในแผ่น Floppy Disk ขนาด 1.44 MB แค่แผ่นเดียว มันดูผิดปกติมาก ขนาดโปรแกรมและเกมที่ไม่ซับซ้อนมากยังต้องใช้แผ่น Floppy Disk มากกว่า 1 แผ่นแล้ว
ภาพไฟล์ Disk Image ที่ดึงมาจากแผ่น Floppy Disk ดังกล่าว
มีขนาดไฟล์ใกล้เคียงแผ่น Floppy Disk 1 แผ่น
เมื่อติดตั้งใช้งานจริง ตัวโปรแกรมนั้นมีขนาดเพียงแค่ “348 KB”
ทำให้เกิดการตรวจสอบเรื่องนี้จากสื่อสิ่งพิมพ์อย่างนิตยสารคอมพิวเตอร์ชื่อดัง “PC Magazine” ได้รายงานว่า ทดสอบการใช้คอมพิวเตอร์ที่ติดตั้งโปรแกรมนี้เทียบกับไม่ได้ใช้ พบว่าประสิทธิภาพแทบไม่ต่างจากกันเลย และนิตยสาร “C’t” ของเยอรมันที่ได้ทำการวิเคราะห์อย่างละเอียด โดยเฉพาะที่ทางบริษัทพัฒนาโปรแกรมดังกล่าวระบุไว้ว่า “นี่คือสิทธิบัตรที่กำลังอยู่ระหว่างการจดทะเบียนใน US” แต่เมื่อตรวจสอบจริง ๆ โปรแกรมไม่ได้ทำงานอะไรตามหลักการที่กล่าวอ้างเลย ข้อมูลที่ขึ้นอยู่บนหน้าจอโปรแกรมก็คือข้อมูลหลอก ๆ
แต่อย่างไรก็ตาม โปรแกรมนี้ก็ยังมีสิ่งที่ทำงานจริงอยู่คือ “เพิ่มขนาดเพจไฟล์” เพจไฟล์ หรือที่เรียกันว่า “Swap Files” คือหน่วยความจำเสมือนที่นำพื้นที่ที่เหลือใน Hard Drive มาใช้เป็นแรม เมื่อแรมถูกใช้จนใกล้หมด Windows จะมาใช้พื้นที่ส่วนนี้ช่วยแทน”
แต่ว่าฟีเจอร์นี้ถูกใส่มากับ Windows 95 อยู่แล้ว
คณะกรรมาธิการการค้าแห่งสหพันธรัฐ เริ่มสอบสวน
คณะกรรมาธิการการค้าแห่งสหพันธรัฐ หรือ FTC จึงเข้ามาสอบสวนเรื่องนี้ ช่วงปลายปี 1995 และรายงานในลักษณะเดียวกับสื่อก่อนหน้านี้ ว่าจากการทดสอบโปรแกรมไม่ได้ทำหน้าที่ตามที่ได้โฆษณาไว้ อีกทั้งได้ใช้โลโก้ “รับรองการใช้งานกับ Microsoft Windows” โดยไม่ได้ขออนุญาตจากทาง Microsoft เนื่องจากการใช้โลโก้นี้ได้ ต้องส่งให้ Microsoft ทดสอบและรับรองเท่านั้น
หลังจากนั้น โปรแกรมตัวนี้ถูกเรียกว่า “Placebo Software” หรือ “Software ยาหลอก” และคนที่ซื้อไปใช้แล้วอ้างว่ามันได้ผล คือเกิดจากจิตปรุงแต่งจากการแสดงผลของ SoftRAM นั่นเอง ไม่ได้ลองใช้งานกับโปรแกรมที่กินทรัพยากรแรมหนัก ๆ จนเห็นว่ามันไม่ได้ทำงานตามที่โม้ ทำให้เกิดการฟ้องร้องและมีลูกค้าอีกจำนวนมากขอคืนเงินหลังมีผลการทดสอบเกิดขึ้น
ต่อมาบริษัท Syncronys Softcorp ได้ตกลงกับ FTC ว่าจะคืนเงินลูกค้าที่เรียกขอ แต่กลับไม่ใช่ตามที่ตกลงไว้ กลับเป็นการให้ส่วนลด $10 แทน ไม่มีใครได้เงินคืนแต่อย่างใด ยกเว้นลูกค้าที่ฟ้องบริษัทเท่านั้นถึงจะได้เงินชดใช้ค่าเสียหาย
ต่อมาในปี 1998 บริษัทนี้ก็ได้ฟ้องล้มละลาย ซึ่งก่อนหน้านี้ไม่นานบริษัทพยายามปล่อยโปรแกรมที่มีประโยชน์จริงออกมาขาย 2-3 ตัว เพื่อกู้ชื่อเสียง แต่ก็ไม่สามารถทำให้สถานการณ์ของบริษัทดีขึ้นได้
ที่มา: SoftRAM – The Story of the Incredible RAM Doubling Scam, Was wirklich hinter SoftRAM 95 steckt, Reddit member: GCTuba