Meta เจ้าของ Facebook และ Instagram กำลังพิจารณาเปิดตัวระบบสมาชิกแบบเสียเงินในสหราชอาณาจักร เพื่อไม่มีโฆษณา สืบเนื่องจากการโต้แย้งทางกฎหมายเกี่ยวกับแนวทางการโฆษณาแบบเฉพาะบุคคล (Personalized Advertising Practices) 

ต้นเรื่อง

ทันยา โอ’แครอลล์ (Tanya O’Carroll) นักกิจกรรมด้านสิทธิมนุษยชน ได้ยื่นฟ้อง Meta ในปี 2022 โดยอ้างว่าข้อมูลส่วนตัวของเธอถูกนำไปใช้เพื่อการตลาดแบบกำหนดเป้าหมาย (Targeted Marketing) หรืออีกคำเรียกคือ “การตลาดโดยตรง” โดยไม่ได้รับความยินยอม สำนักงานคณะกรรมการข้อมูลข่าวสาร (ICO) ของสหราชอาณาจักร เห็นด้วยว่า โอ’แครอลล์ ควรมีสิทธิในการคัดค้านภายใต้กฎระเบียบให้ความคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลทั่วไป (GDPR)

บริษัท Meta โต้แย้ง และพิจารณาบริการสมัครสมาชิกเพื่อไม่มีโฆษณา

Meta โต้แย้งข้อกล่าวหาของ โอ’แครอลล์ ว่า “ไม่มีธุรกิจใดถูกบังคับให้ต้องให้บริการฟรีได้ Facebook และ Instagram ให้บริการฟรีสำหรับผู้บริโภคชาวอังกฤษ เนื่องจากการโฆษณาแบบกำหนดเป้าหมาย” บริษัทยักษ์ใหญ่ด้านเทคโนโลยีนี้ได้ให้บริการสมาชิกแบบไม่มีโฆษณาในสหภาพยุโรป (EU) อยู่แล้ว และขณะนี้กำลังพิจารณารูปแบบที่คล้ายกันในสหราชอาณาจักร (ดังนั้นแนวคิดนี้ไม่ใช่เรื่องใหม่)

Meta กล่าวว่า “เช่นเดียวกับบริการอินเทอร์เน็ตหลายแห่ง เรากำลังสำรวจทางเลือกในการเสนอการสมัครสมาชิก (จ่ายค่าบริการรายเดือนหรือรายปี เพื่อไม่ให้มีโฆษณา) ให้กับผู้ที่อยู่ในสหราชอาณาจักร และจะแจ้งข้อมูลเพิ่มเติมในเวลาที่เหมาะสม”

ในยุโรป รูปแบบการสมัครสมาชิกแบบไม่มีโฆษณาของ Meta เปิดตัวในเดือนพฤศจิกายน 2023 ผู้ใช้สามารถจ่ายเงิน 9.99 ยูโรต่อเดือน (ประมาณ 360 บาท) สำหรับการสมัครสมาชิกทางเว็บ หรือ 12.99 ยูโร (ประมาณ 470 บาท) สำหรับการสมัครสมาชิกผ่านแอปฯ มือถือ (ในแหล่งข่าวไม่ได้บอกว่าคืออะไร คาดว่าน่าจะเกิดจากการบวกเพิ่มจากแพลตฟอร์มระบบปฏิบัติการมือถือที่เราคุ้นเคยกันดี) โดยราคาจะเพิ่มขึ้นสำหรับหลายบัญชี แต่รายงานระบุว่าผลการตอบรับมีจำกัด โดยผู้ใช้จำนวนมากเลือกที่จะใช้บริการฟรีที่มีโฆษณาสนับสนุนต่อไป

เหตุใด ทันยา โอ’แครอลล์ จึงดำเนินการทางกฎหมายกับ Meta

เธอเริ่มรับรู้ถึงแนวทางการโฆษณาของ Facebook เมื่อเธอตั้งครรภ์ในปี 2017 “โฆษณาเริ่มเปลี่ยนไปอย่างกะทันหันภายในไม่กี่สัปดาห์ เป็นรูปภาพเด็กทารกและสิ่งอื่น ๆ มากมาย มีโฆษณาเกี่ยวกับเด็กทารก การตั้งครรภ์ และความเป็นแม่” เธอกล่าว “ฉันแค่รู้สึกประหลาดใจ เพราะนี่เป็นช่วงก่อนที่ฉันจะบอกผู้คนในชีวิตส่วนตัวของฉันด้วยซ้ำ” เพราะว่าขนาดคนอื่นในชีวิตยังไม่มีใครรู้เรื่องนี้เลย

หลังจากดำเนินการทางกฎหมาย โอ’แครอลล์ กล่าวว่า Meta ตกลงที่จะยุติการประมวลผลข้อมูลส่วนตัวของเธอเพื่อวัตถุประสงค์ทางการตลาดโดยตรง เธอได้กล่าวว่า “พูดง่าย ๆ คือ ฉันจะไม่เห็นโฆษณาที่ติดตามพฤติกรรมบน Facebook อีกต่อไป” เธออธิบาย “นี่เป็นชัยชนะสำหรับทุกคนในสหราชอาณาจักรและสหภาพยุโรป เพราะปูทางให้กับการใช้สิทธิคัดค้านเพื่อท้าทายการโฆษณาที่ติดตามพฤติกรรม”

ในเดือนมิถุนายน 2024 Meta ได้ระงับแผนการที่จะใช้ข้อมูลผู้ใช้ Facebook และ Instagram เพื่อฝึกฝนโมเดล AI เชิงสร้างสรรค์ ตามคำขอจาก ICO

Meta กลับมาดำเนินแผนเดิมในเดือนกันยายน 2024 โดย ICO ระบุว่าจะยังคงติดตามสถานการณ์อย่างต่อเนื่อง ICO เน้นย้ำว่า “ผู้คนมีสิทธิคัดค้านการใช้ข้อมูลส่วนตัวของตนเพื่อวัตถุประสงค์ทางการตลาดโดยตรง” โดยย้ำว่าองค์กรต่าง ๆ ต้องเคารพความต้องการดังกล่าว