เมื่อเดือนตุลาคมที่ผ่านมา เกิดเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ดาราศาสตร์ที่สำคัญ นั่นคือ การเก็บหินตัวอย่างจากดาวเคราะห์น้อยเบนนู (Bennu หรือที่เรียกอย่างเป็นทางการว่า 1999 RQ36) ในภารกิจ OSIRIS-REx ได้สำเร็จ และตอนนี้มันกำลังมุ่งหน้าเดินทางกลับสู่โลกแล้ว
เมื่อวันที่ 20 ตุลาคม ยาน OSIRIS-REx ได้เดินทางลงไปที่บริเวณไนติงเกล (Nightingale site) ที่อยู่ทางซีกเหนือของดาวเคราะห์น้อยเบนนู เพื่อรวบรวมหินตัวอย่างกลับมาศึกษาบนโลกเป็นครั้งแรก ขั้นตอนการร่อนลงเพื่อเก็บหินนี้มีชื่อเรียกว่า Touch-And-Go (TAG) โดยใช้วิธีการ ยิงไนโตรเจนไปที่พื้นผิว สร้างแรงดันทำให้ชิ้นส่วนของเบนนูกระเด็นขึ้นมา แล้วใช้แขนหุ่นยนต์ (Touch-And-Go Sample Acquisition Mechanism: TAGSAM) จัดเก็บชิ้นส่วนนั้นไว้ที่ส่วนหัวของยานอวกาศ
หลังจากจัดเก็บ ยานอวกาศก็เดินทางออกจากดาวเคราะห์น้อยเบนนู และเริ่มขั้นตอนต่อไปคือการตรวจเช็กว่าได้ตัวอย่างกลับมาเพียงพอตามที่กำหนดไว้หรือไม่ โดยการเตรียมการจัดเก็บเริ่มตั้งแต่วันที่ 24 ตุลาคม ที่ผ่านมา ทีมปฏิบัติภารกิจใช้เวลา 2 วัน ป้อนข้อมูลอย่างต่อเนื่อง เพื่อยืนยันว่าการดำเนินการต่าง ๆ ประสบความสำเร็จ และพร้อมลดำเนินการต่อไป ที่ต้องใช้เวลานานเช่นนี้ เพราะ OSIRIS-REx อยู่ห่างจากโลกมากกว่า 330 ล้านกิโลเมตร การส่งข้อมูลต่าง ๆ จึงหน่วงเวลาไปประมาณ 18.5 นาที
ตลอดทั้งกระบวนการทีม OSIRIS-REx จะประเมินการตำแหน่งของ TAGSAM อย่างต่อเนื่องเพื่อให้แน่ใจว่า ส่วนหัวของยานที่มีตัวอย่างหินจะวางไว้ที่ถูกต้อง ซึ่งภาพ StowCam แสดงให้เห็นว่า มีอนุภาคจำนวนหนึ่งหลุดออกไประหว่างขั้นตอนจัดเก็บ แต่ทีมงานมั่นใจว่า ยังมีตัวอย่างจำนวนมากเหลืออยู่ภายในที่จัดเก็บ
ในวันที่ 27 ตุลาคมแขน TAGSAM ของยานอวกาศได้วางส่วนที่บรรจุหินตัวอย่างเข้าไปในตำแหน่งที่กำหนด และในวันต่อมาทีม OSIRIS-REx ตรวจสอบว่า มันได้ยึดเข้ากับแคปซูล (Sample Return Capsule: SRC) อย่างแน่นหนาเป็นที่เรียบร้อย ทีมภารกิจจึงได้ส่งคำสั่งให้ปลดชิ้นส่วนกลไกทั้งสองบนแขน TAGSAM ที่เชื่อมต่อหัวเก็บตัวอย่าง โดยตัดท่อที่บรรทุกก๊าซไนโตรเจนซึ่งเชื่อมต่อทั้งสองส่วนไว้ จากนั้นจึงแยกส่วนหัวที่เก็บตัวอย่างออกจากแขน TAGSAM จากนั้นจึงปิดฝาและยึดสลักภายใน ถือเป็นการเสร็จสิ้นกระบวนการจัดเก็บชิ้นส่วนตัวอย่าง และพร้อมเดินทางกลับสู่โลกต่อไป
ภาพขวาแสดงส่วนหัวเก็บชิ้นส่วนตัวอย่างยึดเข้ากับวงแหวนจับของ SRC เป็นที่เรียบร้อย
ภาพทั้งสองนี้บันทึกโดยกล้อง StowCam
Credits: NASA/Goddard/University of Arizona/Lockheed Martin
Thomas Zurbuchen ผู้ช่วยผู้ดูแลด้านวิทยาศาสตร์ของนาซากล่าวว่า “สิ่งที่เราทำนี้ ถือเป็นครั้งแรกและเราคาดว่าจะได้รับประโยชน์จากสิ่งนี้ไปเป็นเวลาอีกหลายทศวรรษ”
จากนี้ ทีม OSIRIS-REx จะมุ่งเน้นไปที่การเตรียมยานอวกาศสำหรับภารกิจขั้นต่อไปนั่นคือ Earth Return Cruise ซึ่งจะเริ่มขึ้นในเดือนมีนาคม 2564 เพื่อให้ OSIRIS-REx เดินทางกลับบ้าน โดยยานอวกาศนี้มีเป้าหมายช่วยให้ชิ้นส่วนตัวอย่างเดินทางกลับมาถึงโลกในวันที่ 24 กันยายน 2566
ที่เหลือก็ลุ้นให้ชิ้นส่วนดาวเคราะห์น้อยเบนนูเดินทางมาถึงโลกอย่างปลอดภัย เราจะได้วิเคราะห์เจาะลึกดาวเคราะห์น้อยเสียที
อ้างอิง
พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส