อัปเดต: 26 ตุลาคม 2024 เพิ่มข้อมูล JPEG XL
ถ้าพูดถึงไฟล์ ‘HEIF ‘ ในปัจจุบันนอกจากสมาร์ตโฟนก็มีกล้องดิจิทัลหลากหลายรุ่นเริ่มนำไฟล์ชนิดนี้ใส่มาให้เราได้ใช้กันแล้วครับ ว่าแต่ไฟล์ที่ว่าคืออะไร แล้วมันดีอย่างไร ควรถ่าย HEIF แทน JPEG จริงรึเปล่า แบไต๋เรามีคำตอบมาให้ครับ !
ไฟล์ HEIF คืออะไร?
เริ่มจากมาทำความรู้จักกันไฟล์ชนิดนี้กันก่อน HEIF ย่อมาจาก High Efficiency Image File เป็นมาตรฐานที่ทาง Apple เลือกเอามาใช้ใน iOS 11 ตั้งแต่ปี 2017 จนเริ่มเป็นที่แพร่หลายในปัจจุบัน
ซึ่งไฟล์ลักษณะนี้เป็นการบีบอัดรูปแบบสูญเสียข้อมูลชนิดหนึ่ง ให้ไฟล์ที่เล็กเทียบเท่า JPEG แต่คุณภาพสูงกว่าในทุกด้าน รองรับขอบเขตสีถึง 10-bit ในขณะที่ JPEG ทำได้แค่ 8-bit เท่านั้น ทำให้ได้สีสันที่อิ่มเป็นธรรมชาติ dynamic range กว้าง เก็บรายละเอียดในส่วน Highlight, Shadow ได้อย่างสมจริง Contrast สูง
HEIF ยังเปรียบเสมือนเป็นคอนเทนเนอร์ที่เข้ารหัสไฟล์ได้หลากหลายรูปแบบ ทั้งภาพแบบ SDR และ HDR ซึ่งถ้าภายในใช้การเข้ารหัสแบบ HEVC (กระบวนการเข้ารหัสวิดีโอแต่เอามาใช้กับภาพนิ่ง) จะเรียกอีกอย่างว่า ‘HEIC’ ซึ่งเป็นไฟล์รูปแบบเดียวกัน ใช้แทนกันได้
นอกจากนี้ HEIF ยังสามารถเป็นคอนเทนเนอร์เข้ารหัสไฟล์ AVC หรือ Advanced Video Coding (AVC, ITU-T H.264) ซึ่งเป็นรูปแบบการเข้ารหัสแบบเก่าสำหรับวิดีโอ และรูปภาพ ที่กำหนดมาตรฐานครั้งแรกในปี 2003 ซึ่งถ้าอยู่ใน HEIF จะเรียกว่า ‘AVCI’
และยังรองรับการเข้ารหัสไฟล์ AV1 อีก 1 รูปแบบการเข้ารหัสวิดีโอปลอดลิขสิทธิ์ที่พัฒนาโดย Alliance for Open Media (AOMedia) ซึ่งไฟล์รูปภาพชนิดนี้จะเรียกว่า ‘AVIF’ นั้นเอง
*แท้จริงแล้วมาตรฐานไฟล์ HEIF สามารถรองรับสีได้ถึง 16-bit แต่ในตัวกล้องในปัจจุบันบันทึกได้แค่ 10-bit เท่านั้นครับ (ถ่าย RAW กล้องทั่วไปยังได้ 14-bit ถ้าถ่าย HEIF 16-bit น่าจะล้ำเกินไปหน่อย รวมถึงขนาดไฟล์ก็ด้วย)
สามารถเปิดไฟล์ HEIF ได้เหมือน JPEG ปกติเลยไหม ?
สำหรับคำถามนี้ถ้าคุณเป็นคนที่ใช้อุปกรณ์ของทางฝั่ง Apple อยู่แล้ว ไม่ว่าจะ Mac, iPhone หรือ iPad จะสามารถเปิดไฟล์ HEIF ได้เลยทันทีครับ แต่สำหรับอุปกรณ์อื่น ๆ อย่าง Windows หรือ Android อาจต้องใช้ส่วนเสริมหรือแอปฯ แยก
จากที่ทดลองแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียอย่าง Facebook เองก็รองรับไฟล์ชนิดนี้เช่นกันครับ กดอัปโหลดได้ทันทีไม่ต้องแปลงไฟล์ใด ๆ ให้ยุ่งยาก
*แต่พวกเครื่องพิมพ์ยังไม่รองรับไฟล์ชนิดนี้ ต้องแปลงเป็น JPEG หรือไฟล์ชนิดอื่นก่อนนะ
✨ Tips: สำหรับคนที่ใช้ macOS สามารถแปลงไฟล์ HEIF เป็น JPEG ได้ง่าย ๆ ผ่านแอปฯ Preview ในเมนู Export
แล้วควรเซตกล้องให้ถ่าย HEIF คู่กับ RAW แทน JPEG แบบเดิมรึเปล่า ?
เข้าประเด็นหลักของเรา แน่นอนว่าไฟล์ HEIF นั้นสามารถให้คุณภาพที่ดีกว่า JPEG ในทุก ๆ ด้านครับ การถ่าย HEIF ก็เป็นตัวเลือกที่ดีสำหรับคนที่อยากได้ภาพสวยโดยไม่ต้องแต่งภาพเยอะแบบไฟล์ RAW แต่ยังคงขนาดที่เล็กแบบ JPEG อยู่ กล้องใครที่สามารถถ่ายได้เราก็ขอแนะนำให้ลองใช้กันดูครับ
แต่จอของคนส่วนใหญ่ก็ยังรองรับแค่ 8-bit จำเป็นไหมที่ต้องถ่ายถึง 10-bit ?
อันนี้มองว่าเป็นเรื่องของอนาคตล่ะครับ สำหรับใครที่ใช้จอรองรับ 10-bit ก็จะสามารถมองภาพได้เต็ม ๆ ขีดความสามารถของมัน ส่วนจอทั่วไปที่ใช้ 8-bit ก็ถือว่าถ่ายไว้เผื่อก็ได้ครับ ไหน ๆ ขนาดก็ไม่ต่างกับ JPEG อยู่แล้ว ไม่มีอะไรเสียหายที่จะใช้ นอกจากความจุกจิกต้องปรับตัวในบางอุปกรณ์ที่ไม่รองรับหรือต้องเปิดในโปรแกรมเฉพาะเท่านั้นเอง
HEIF เป็นรูปแบบไฟล์ในอนาคตที่จะมาแทน JPEG
ถ้ามองย้อนกลับไป JPEG ถูกคิดค้นมาตั้งแต่ปี 1992 หรือใช้กันมายาวนาน 30 ปีแล้วครับ HEIF จึงเป็นไฟล์ในอนาคตที่จะมาตอบโจทย์ทั้งเรื่องคุณภาพ และขนาดไฟล์ที่ยังเล็ก เหมาะสำหรับอุปกรณ์พกพา
ซึ่งต่อไปถ้าใช้กันอย่างแพร่หลายมากกว่านี้ หลาย ๆ อุปกรณ์ในอนาคตก็จะรองรับไฟล์ HEIF เป็นมาตรฐานหลัก ความจุกจิกก็จะหมดไปด้วยนั้นเองครับ
แต่ปัจจุบันก็เริ่มมีไฟล์ชนิดใหม่คือ JPEG XL ที่มาแรง เพราะประสิทธิภาพดีเหมือน HEIF แถมสามารถใช้งานได้เลยโดยไม่มีค่าใช้จ่าย และระบบของ Apple รองรับไฟล์ชนิดนี้แล้ว ก็จะเหลือแต่ Chrome และ Windows ที่ยังไม่รองรับในปี 2024 เท่านั้นเอง ซึ่งก็รอดูกันต่อไปว่า JPEG XL หรือ HEIF ที่จะเป็นอนาคตแทน JPEG กันแน่