ทันทีที่ NASA เริ่มส่งมนุษย์ขึ้นสู่อวกาศ หลาย ๆ คนสงสัยและมีคำถามเกิดขึ้นว่านักบินอวกาศเหล่านั้นรับประทานอะไรเมื่อไปถึงที่นั่น? อาหารอวกาศมีหน้าตาอย่างไร? ตามหลักแล้วอาหารบนอวกาศมีข้อกำหนดอยู่มากมายหลายประการ เช่น ต้องพกพาสะดวก มีสารอาหารที่ครบถ้วนและอิ่มท้อง เนื่องจากนักบินอวกาศจะต้องใช้พลังงานในปริมาณที่พอเหมาะ และโดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องความสะอาดปลอดสาร เนื่องจากบนอวกาศห่างไกลแพทย์และโรงพยาบาล ดังนั้นอาหารของนักบินอวกาศต้องปลอดภัยที่สุด
วิวัฒนาการอาหารอวกาศ
นาซาพัฒนาเทคโนโลยีขึ้นเพื่อแก้ปัญหาอาหารบนอวกาศมาหลายทศวรรษ ช่วงแรกนักบินอวกาศในภารกิจแรกเริ่ม อย่างเช่น Mercury (พ.ศ. 2501-2506) ต้องพึ่งพาอาหารกึ่งเหลวที่ไม่ค่อยน่ารับประทานและใช้การบีบออกมาจากหลอด ต่อมาอาหารได้รับการปรับปรุงมากขึ้นในช่วงภารกิจ Gemini (พ.ศ. 2508-2509) และ Apollo (พ.ศ. 2504-2518) ซึ่งมีตัวเลือกเพิ่มขึ้นได้แก่ นมแห้ง กาแฟ น้ำองุ่น และซุปที่สามารถรับประทานได้ด้วยการเติมน้ำเพียงเล็กน้อย
ต่อมา นาซาได้เริ่มแปรรูปอาหารให้อยู่ในรูปทรงลูกบาศก์ เช่น ก้อนขนมปังปิ้งอบเชย ก้อนสตรอว์เบอร์รี และแม้แต่ก้อนเบคอน หรือของว่าง เช่น น้ำตาลก้อน ช็อกโกแลต และเนยถั่ว ซึ่งนักบินอวกาศในโครงการ Apollo ยังเป็นนักบินกลุ่มแรกที่สามารถใช้น้ำร้อนได้ ทำให้อาหารคืนรูปได้ง่ายขึ้นและมีรสชาติที่อร่อยหลากหลายขึ้น
จนถึงปัจจุบันกระบวนการ retort คือ การแปรรูปอาหารที่ใช้อุณหภูมิและความดันที่สูงได้ถูกนำมาประยุกต์ใช้ โดยเฉพาะกับเนื้อสัตว์ เพื่อทำให้อาหารอวกาศยังคงเนื้อสัมผัสและรสชาติให้อร่อยได้ใกล้เคียงกับการทานบนโลกมนุษย์มากที่สุด
อาหารบนอวกาศถูกพัฒนาและมีการวิวัฒนาการมาอย่างต่อเนื่อง แต่อย่างไรก็ตามเรื่องความสะอาดและความปลอดภัยเป็นปัจจัยสำคัญที่ถูกคำนึงถึงเป็นหลัก
ตั้งแต่ปี 1960 นาซาคือผู้ที่สร้างมาตรฐานอาหารปลอดภัยที่ถูกใช้อย่างแพร่หลายทั่วโลก ณ ปัจจุบัน จากมาตรฐานอาหารอวกาศ สู่ มาตรฐานอาหารบนโลกมนุษย์ จุดนี้เป็นการชี้ให้เห็นว่า นาซาให้ความสำคัญอย่างยิ่งกับมาตรฐานความปลอดสารปลอดภัยของอาหารทุกชนิดที่จะนำมาให้นักบินอวกาศกิน เพื่อลดความเสี่ยงที่จะเจ็บป่วย อันเกิดจากอาหาร โดยมาตรฐานอาหารอวกาศต้องควบคุมคุณภาพ ความปลอดภัยครบทั้งวงจร ตั้งแต่กระบวนการจัดหาวัตถุดิบ กระบวนการปรุงสุก การบรรจุหีบห่อ ขนส่งและการจัดเก็บ ต้องมั่นใจว่าอาหารที่นักบินอวกาศทานจะต้อง ปลอดภัย 100% โดยเฉพาะเนื้อสัตว์และไก่ที่มีโอกาสปนเปื้อนได้ง่าย
ดังนั้นวิวัฒนาการอาหารอวกาศของนาซา นอกจากจะต้องอร่อย มีสารอาหารครบแล้ว อาหารทั้งหมดที่ส่งไปยังสถานีอวกาศนานาชาติต้องผ่านการทดสอบทั้งเรื่องสารปนเปื้อนด้านเคมีและทางจุลชีววิทยาเพื่อให้แน่ใจว่าปราศจากการปนเปื้อนซึ่งอาจทำให้เกิดการเจ็บป่วยจากอาหาร เนื่องจากการดูแลทางการแพทย์สำหรับนักบินอวกาศบนสถานีอวกาศนานาชาตินั้นมีอย่างจำกัด
พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส