กลายเป็นประเด็นร้อนในช่วงสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา จากกรณีที่มีผู้ใช้งานได้ไปพบว่ามีแอปฯ ที่เจ้าตัวไม่ได้โหลดลงเครื่องโผล่มาชื่อ ‘Fineasy’ หรือ ‘แอปฯ กู้เงิน’ ซึ่งเท่าที่ฟังเหมือนจะไม่ได้ดูมีอะไรผิดปกติมาก แต่ที่ทำให้เป็นการถกเถียงกันเป็นอย่างมากก็คือ แอปฯ นี้เข้าข่ายเป็น Bloatware หรือ แอปฯ ไม่พึงประสงค์นั่นเอง วันนี้แอดจะชวนมาทำความรู้จักเจ้า Bloatware กัน ว่าแท้จริงแล้วคืออะไร และอันตรายจริงเหรอ ?

Bloatware คืออะไร ?

Bloatware คือ แอปฯ ฟรีที่แถมมากับโทรศัพท์ โดย ‘bloat’ แปลตรงตัวคือ ‘เกินพอดี’ ความหมายรวม ๆ คือแอปฯ ที่ติดตั้งมาโดยที่ผู้ใช้ไม่ต้องการ ซึ่งสาเหตุที่ผู้ผลิตต้องติดตั้งแอปฯ ที่ผู้ใช้ไม่ต้องการลงมาด้วยนั้นเป็นเรื่องของการตลาด เพราะผู้ผลิตแอปฯ มีการสนับสนุนค่าใช้จ่ายในการลงแอปฯ มาพร้อมกับเครื่อง จึงเป็นเรื่อง Win-Win ของผู้ผลิตอุปกรณ์ที่มีรายได้เพิ่มเติมเป็นค่าลงแอปฯ ทำให้ขายสมาร์ตโฟนถูกลงได้ ส่วนเจ้าของแอปฯ ก็ได้โอกาสเข้าถึงผู้ใช้มากขึ้น เพราะผู้ใช้เห็นแอปฯ อยู่ในหน้าโฮมเลย

แต่ก็ไม่ใช่ทั้งหมดที่จะเรียกว่า bloatware บางแอปฯ เป็นแอปฯ ยูทิลิตี เช่น นาฬิกา, รายชื่อผู้ติดต่อ, พยากรณ์อากาศ หรือเข็มทิศ ซึ่งเป็นแอปฯ พื้นฐานที่เราต้องใช้ในชีวิตประจำวัน จะไม่เรียกว่า Bloatware

โดย Bloatware ยอดนิยมในปัจจุบันจะเป็นเกม แอปฯ หาคู่ รวมไปถึงแอปฯ โซเซียลมีเดียต่าง ๆ

Bloatware อันตรายมั้ย ?

Bloatware บางตัวอาจกินพลังงานเครื่อง มีการแอบทำงานเบื้องหลัง ทำให้โทรศัพท์ของเราช้าลง ด้านความปลอดภัย แอปฯ บางตัวมีการส่งโฆษณาจนน่ารำคาญ อาจจะมีความเสี่ยงถ้าเราไปกดโดนโฆษณาโดยไม่ตั้งใจ ซึ่งอาจเป็นภัยคุกคามต่อความปลอดภัยได้ แต่ถ้าเราไม่ไปเปิดใช้งาน แอปฯ เหล่านี้ก็จะอยู่ตรงนั้นเฉย ๆ และไม่สามารถทำงานเบื้องหลัง ขโมยข้อมูลผู้ใช้ หรือส่งการแจ้งเตือนสแปมได้

และ Bloatware ไม่ได้มีเพียงแค่ระบบ Android เพราะใน iOS ก็มีเช่นกัน โดยแอปฯ ฝั่ง iOS ที่อาจนับเป็น Bloatware เช่น iMovie หรือ GarageBand ซึ่งกินพื้นที่เครื่องไม่น้อย สำหรับผู้ไม่ต้องการแอปฯ ตัดต่อวิดีโอหรือแอปฯ แต่งเพลงก็ต้องลบแอปฯ เหล่านี้ออกด้วยตัวเอง

ทั้ง 2 ระบบจึงควรอนุญาตให้ผู้ใช้ ตัดสินใจเลือกแอปฯ ที่ต้องการติดตั้งในโทรศัพท์เอง และวิธีนี้ผู้ใช้จะสามารถประหยัดพื้นที่จัดเก็บได้ โดยไม่ต้องติดตั้งแอปฯ ที่ไร้ประโยชน์และไม่มีแผนที่จะใช้

จะลบ Bloatware ยังไง

  • Bloatware ส่วนใหญ่จะติดตั้งเหมือนแอปฯ ทั่วไป ก็สามารถถอนการติดตั้งลบแอปฯ นั้นทันที เหมือนกับแอปพลิเคชันอื่น ๆ
  • ถ้าลบไม่ได้ เพราะแอปฯ นั้นถูกจัดเป็นแอปฯ ระบบ ก็ต้องใช้วิธี Diable App แทน เพื่อปิดการทำงานของตัวแอปฯ
  • ใช้โปรแกรมลบ Bloatware โดยเฉพาะ

แอปฯ ที่อาจนับเป็น Bloatware มีอะไรบ้าง ?

  • แอปฯ ตรวจสอบสภาพอากาศ
  • แอปฯ การเงิน
  • แอปฯ เกม/กีฬา
  • แอปฯ แผนที่หรือการนำทาง
  • แอปฯ ฟิตเนส/สุขภาพ
  • แอปฯ ส่งข้อความหรือวิดีโอ
  • แอปพลิเคชันเพลง (ฟังและบันทึก)
  • แถบเครื่องมือและส่วนขยายเบราว์เซอร์ขยะ
  • อัปเดตระบบแอปฯ
  • แอปฯ ความสะอาดปลอม
  • ผู้ช่วยด้านการผลิต

สำหรับใครที่กังวลเรื่องความปลอดภัยระบบปฏิบัติการที่มาพร้อม Bloatware จะส่งผลต่อประสิทธิภาพการทำงานของโทรศัพท์โดยตรง เช่น พื้นที่จัดเก็บข้อมูล แบตเตอรี่หมดเร็ว เป็นต้น