ต้องยอมรับว่ายุคนี้ AI เข้ามามีบทบาทในชีวิตประจำวันของเรามากขึ้น ไม่เว้นแม้แต่วงการกฎหมาย ที่ทนายความหลายคนเริ่มใช้ AI ช่วยในการทำงาน ไม่ว่าจะเป็นการค้นหาข้อมูล การร่างเอกสาร หรือแม้แต่การวิเคราะห์คดี แต่สิ่งที่น่าเป็นห่วงคือ AI มันไม่ได้ฉลาดไปซะทุกเรื่อง บางทีมันก็สร้างเรื่อง ‘มั่วซั่ว’ ขึ้นมาโดยที่คนใช้ก็ไม่รู้ตัว

ย้อนกลับไปช่วงสองปีที่ผ่านมา มีคดีความหลายคดี ที่ศาลต้องออกมาเตือนหรือลงโทษทนายความที่ใช้ข้อมูลปลอม ๆ ที่ AI สร้างขึ้นมาใส่ในเอกสารสำคัญที่ยื่นต่อศาล คือ AI มันไม่ได้รู้จริงทุกเรื่อง บางทีก็สร้างเรื่องขึ้นมาเองแบบเนียน ๆ จนทนายความเอาไปใช้โดยไม่รู้ตัว ปัญหานี้ไม่ได้เกิดขึ้นแค่ในประเทศไทย แต่เป็นกันทั่วโลก…

บริษัทกฎหมายดังยังโดน !

บริษัทกฎหมายชื่อดังอย่าง Morgan & Morgan ก็ถึงกับต้องส่งอีเมลเตือนทนายความกว่า 1,000 คนในสังกัดว่า “AI มันอันตรายนะ ! มันสร้างเรื่องโกหกได้ ถ้าเอาข้อมูลปลอม ๆ ไปใช้ในศาล โดนไล่ออกแน่ ! ” คือขนาดบริษัทใหญ่ ๆ ยังพลาดได้ แล้วทนายความธรรมดา ๆ จะไม่เสี่ยงเหรอ ?

ตัวอย่างคดีดัง ๆ ที่ AI สร้างเรื่อง

  • คดี Walmart: ทนายความดันไปใส่ข้อมูลคดีปลอม ๆ ที่ AI สร้างขึ้นในเอกสารที่ฟ้อง Walmart ผู้พิพากษาเลยขู่ว่าจะลงโทษ ในที่นี้คือ Walmart เป็นบริษัทใหญ่ระดับโลก ทนายความยังกล้าใช้ข้อมูลมั่ว ๆ ที่ AI สร้างขึ้นมาเลย 
  • Reuters สำนักข่าวชื่อดังรายงานว่ามีคดีแบบนี้เกิดขึ้นอย่างน้อย 7 คดีแล้วในช่วงสองปีที่ผ่านมา ทำให้ศาลและโจทย์ปวดหัวกันไปหมด คือ AI มันสร้างปัญหาให้วงการกฎหมายเยอะมาก

ทำไมถึงเกิดเรื่องแบบนี้ได้ ?

AI พวกนี้มันฉลาดก็จริง แต่บางทีมันก็ ‘มโน’ เอาเอง เพราะ AI เรียนรู้จากข้อมูลเยอะ ๆ ในอินเทอร์เน็ต แต่ไม่ได้ตรวจสอบความถูกต้องเสมอไป เหมือนเราอ่านข่าวในเฟซบุ๊ก บางทีก็เจอข่าวปลอม ข้อมูลมั่ว ๆ AI ก็เหมือนกัน มันไม่ได้รู้ทุกเรื่อง

กฎหมายและจรรยาบรรณ

จรรยาบรรณของทนายความบอกว่า ทนายความต้องรับผิดชอบเอกสารที่ยื่นต่อศาล ถ้าใช้ข้อมูลปลอมก็ถือว่าผิด สมาคมเนติบัณฑิตอเมริกันก็ออกมาเตือนว่า “ถึงจะใช้ AI ช่วย ก็ต้องรับผิดชอบนะ ถ้าใช้ข้อมูลผิด ๆ ก็โดนลงโทษได้” คือกฎหมายมันชัดเจนว่าทนายความต้องรับผิดชอบสิ่งที่ตัวเองทำ

ผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายบอกเสริมอีกว่า ทนายความต้องเรียนรู้เรื่อง AI ให้เข้าใจ จุดแข็งจุดอ่อนของมันคืออะไร จะได้ใช้มันอย่างถูกต้อง ไม่ใช่เอาข้อมูลมั่ว ๆ มาใช้ คือ AI มันเป็นเครื่องมือช่วยทำงาน ไม่ใช่เครื่องมือที่ “สั่ง” ได้ทุกอย่าง ทนายความต้องรู้ว่า AI ทำอะไรได้บ้าง และอะไรที่มันทำไม่ได้

อย่างไรก็ตามเหตุการณ์นี้ยังเกิดขึ้นมาเรื่อย ๆ เพราะ AI ก็ยังคือ AI จะเวอร์ชันไหน ฉลาดสักแค่ไหน ยังไงคนที่ใช้ก็ต้องกลั่นกรองข้อมูลอยู่ดี ว่าถูกหรือไม่ ใช่หรือมั่ว ยิ่งถ้าเรามีอาชีพที่ต้องใช้ข้อมูลที่ถูกต้องที่สุด ยิ่งควรกลั่นกรองอย่างถี่ถ้วน เพราะ AI ไม่ได้โดนไล่ออก เราที่ใช้ข้อมูลจาก AI นี่แหละค่ะ ที่จะโดนไล่ออกเอง