4 เมษายน จีนได้ตอบโต้ขึ้นภาษีนำเข้าสินค้าจากสหรัฐฯ จาก 34% เป็น 104% พร้อมควบคุมการส่งออกแร่หายากสำหรับสหรัฐฯ หลังจากทรัมป์ได้ประกาศวัน “Liberation Day” พร้อมกำหนดภาษีนำเข้าสินค้าทั้งหมดจากทุกประเทศรวมถึงจีนที่ 10% ยกเว้นบางประเทศเมื่อ 2 เมษายน ซึ่งแร่ธาตุหายาก 7 ชนิดที่ถูกจำกัดนั้นมีการใช้งานอยู่ในอุตสาหกรรมป้องกันประเทศ พลังงาน และยานยนต์ และล่าสุดศูนย์การศึกษาด้านยุทธศาสตร์และระหว่างประเทศสหรัฐฯ (CSIS) ออกมาเตือนว่าสหรัฐฯ อาจไม่สามารถจัดหาแร่หายากมาทดแทนได้ ซึ่งอาจจะส่งผลกระทบต่อศักยภาพทางทหารและการป้องกันประเทศของสหรัฐฯ
จีนได้กำหนดมาตรการควบคุมการส่งออกแร่หายากกลุ่มกลางและกลุ่มหนัก ได้แก่ ซาแมเรียม แกโดลิเนียม เทอร์เบียม ดิสโพรเซียม ลูทีเทียม สแกนเดียม และอิตเทรียม ซึ่งบริษัทส่งออกของจีนจะต้องขอใบอนุญาตจากรัฐบาลเสียก่อนจึงสามารถส่งออกไปนอกประเทศได้
CSIS จึงออกมาเตือนว่านโยบายดังกล่าวของจีนจะทำให้การป้อนวัตถุดิบเหล่านี้ให้กับบริษัทสหรัฐฯ บางแห่งหยุดชะงัก และย้ำว่าแร่หายากมีความสำคัญต่อเทคโนโลยีการป้องกันประเทศขั้นสูงที่ใช้อยู่ในเครื่องบินรบ เรือดำน้ำ ขีปนาวุธ ระบบเรดาร์ และโดรน ทั้งนี้สังเกตว่าจีนได้จำกัดการส่งออกแร่หายากให้กับ 16 บริษัทของสหรัฐฯ ซึ่ง 15 บริษัทอยู่ในอุตสาหกรรมการทหารและอวกาศ โดยระบุว่าจะไม่สามารถรับสินค้าแบบ “dual-use goods” คือนำไปใช้งานได้ทั้งในด้านพลเรือนและการทหาร
แม้ว่าสหรัฐฯ ได้เตรียมการรับมือโดยพัฒนาการจัดหาแร่หายากเมื่อปี 2024 แต่กว่าจะรองรับงานด้านการป้องกันประเทศของสหรัฐฯ ได้ทั้งหมดก็นานจนถึงปี 2027 ดังนั้นหากจีนจำกัดการส่งออกแร่หายากอย่างสมบูรณ์ สหรัฐฯ จะไม่สามารถจัดหามาทดแทนได้ทัน แม้ว่ากระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ จะทุ่มงบกว่า 439 ล้านเหรียญ (14,631 ล้านบาท) ในปี 2020 เพื่อดำเนินงานโรงงานแปรรูปแร่หายาก แต่ถึงอย่างนั้นโรงงานเหล่านี้ผลิตแร่หายากออกมามีคุณภาพสู้จีนก็ไม่ได้ สรุปง่าย ๆ ว่าหากสรัฐฯ งัดข้อกับจีนตอนนี้เสียเปรียบชัด ๆ นอกเสียจากจะได้แร่หายากมาจากยูเครน แต่น่าเสียดายข้อเสนอที่ทรัมป์จะช่วยยูเครนในสงครามปะทะรัสเซียเพื่อแลกกับแร่หายากไม่ได้การตอบรับ
CSIS ขยี้ว่าปัจจุบันสหรัฐฯ พัฒนาอาวุธและอุปการณ์ทางทหารขั้นสูงได้ช้าอยู่แล้ว ซึ่งจากข้อมูลของกองทัพอากาศสหรัฐฯ ในปี 2022 ระบุว่าจีนสามารถผลิตได้เร็วกว่าสหรัฐฯ 5 – 6 เท่า ดังนั้นหากจีนห้ามการส่งออกแร่หายากจนสหรัฐฯ ขาดแคลน ก็จะทำให้จีนเสริมกำลังทางทหารได้เร็วกว่าสหรัฐฯ
นอกจากแร่หายากแล้ว จีนยังควบคุมแร่ธาตุที่สำคัญ เช่น โคบอลต์และแพลเลเดียม แถมแร่เหล่านี้ดันกระจุกชุกชุมอยู่ในประเทศที่อยู่ฝ่ายจีนซะด้วย ดังนั้นคาดว่าจีนอาจใช้แร่หายากและแร่ธาตุสำคัญดึงประเทศต่าง ๆ เข้ามาร่วมมือหรือร่วมเป็นพันธมิตรกับจีน