เป็นเรื่องน่าเศร้าที่เกิดขึ้นเมื่อเช้าที่ผ่านมา (13 กุมภาพันธ์ 2019) เมื่อ NASA ประกาศจบภารกิจสำรวจดาวอังคารของยานสำรวจพื้นผิว 6 ล้ออย่าง Opportunity หลังจาก ทีมวิศวกร NASA’s Jet Propulsion Laboratory (JPL) ขาดการติดต่อกับยานสำรวจร่วมปี
สัญญาณวิทยุของ Opportunity เริ่มเงียบหายไปตั้งแต่ 10 มิถุนายน 2018 หลังจากที่เกิดพายุฝุ่นลูกใหญ่บนดาวอังคาร ข้อความสุดท้ายที่ NASA ได้รับคือ สภาพแวดล้อมบนดาวอังคารนั้นมืดและแบตเตอรี่ของบอทก็ใกล้จะหมด หลังจากขาดการติดต่อ NASA พยายามใช้ทุกวิถีทางที่จะเชื่อมการติดต่ออีกครั้งแต่ก็ไม่เป็นผล และหลังจากการส่งข้อความสุดท้ายไปยัง Opportunity NASA ก็ได้ตัดสินใจยุติภารกิจของมันลง
ทีมงานคาดว่าสาเหตุหลัก ๆ ที่ทำให้ขาดการติดต่อกับ Opportunity มี 2 กรณีคือ หลังจากพายุฝุ่นที่ Opportunity เจอสงบลง ทำให้เกิดชั้นฝุ่นหนาเกาะบนแผง Solar panels ทำให้ Opportunity ไม่สามารถสร้างพลังงานได้ ส่วนข้อที่สองคือ พายุฝุ่นอาจทำให้นาฬิกาของ Opportunity รวนจนเข้าสู่โหมดจำศีล (hibernation) แต่ NASA ยังไม่หมดหวังเพราะในช่วงเดือนพฤศจิกายน ถึง มกราคม จะเป็นช่วงที่มีลมแรงบนดาวอังคาร ทาง NASA จึงหวังว่าลมเหล่านั้นจะพัดฝุ่นจาก Solar panels ออก ให้ Opportunity ฟื้นคืนชีพอีกครั้งก่อนเข้าฤดูหนาว เพราะหากไม่เกิดความร้อนตัวยานจะได้รับความเสียหายจากสภาพอากาศที่หนาวเย็นกว่า -105 องศาเซลเซียสแน่ ๆ แต่สุดท้ายก็ยังไม่มีข้อความส่งกลับมาจาก Opportunity อยู่ดี
Spent the evening at JPL as the last ever commands were sent to the Opportunity rover on #Mars. 💔
There was silence. There were tears. There were hugs. There were memories and laughs shared.#ThankYouOppy #GoodnightOppy pic.twitter.com/JYRPtKZ8T5
— Dr. Tanya Harrison (@tanyaofmars) February 13, 2019
Opportunity ถูกเปิดตัวใช้งานครั้งแรกในปี 2003 พร้อมกับยานคู่หูชื่อ Spirit และไปถึงดาวอังคารในปี 2004 โดยมีเป้าหมายให้อยู่รอดอย่างน้อย 90 วัน แต่ทั้งสองยานอยู่ได้นานกว่าที่คิดไว้ Spirit ใช้เวลาอยู่บนดาวอังคาร 6 ปี ก่อนที่มันจะติดอยู่ที่บ่อทรายจนแบตเตอรี่หมด เหลือรอดแต่ Opportunity ทำให้มันกลายเป็นยานแลนด์โรเวอร์ที่วิ่งได้ยาวนานที่สุดที่ NASA เคยมีมา
ในระหว่างการปฏิบัติภารกิจ Opportunity วิ่งสำรวจภูมิประเทศของดาวอังคารกว่า 21 ไมล์ ซึ่งเป็นหุ่นยนต์พื้นผิวที่เดินทางไกลที่สุด มันสำรวจพื้นผิวหลายอย่าง เช่น หลุมอุกกาบาต สภาพภูมิอากาศบนดาวอังคาร ทำให้เรารู้ว่าบนดาวอังคารเคยเป็นมหาสมุทรมาก่อน และด้วยสภาพอากาศที่ชื้นทำให้อาจมีสิ่งมีชีวิตอยู่รอดบนดาวอังคารได้
ถึงแม้ภารกิจของ Opportunity จะสิ้นสุดลง แต่สิ่งที่ได้มานั้นเป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อการศึกษาดาวเคราะห์สีแดงนี้ แต่ภายหลังการไว้อาลัยให้กับภารกิจนี้ JPL ก็มีแผนจะเดินหน้าเปิดตัวโครงการสำรวจดาวอังคารต่อในปี 2020 ในปีหน้าเราอาจจะเห็นยานที่มีอายุยาวนานมากกว่า 15 ปี จาก NASA ก็เป็นได้