[อัปเดต+มีคลิป] ถล่มไม่คาดคิด! ปิดฉากกล้องโทรทรรศน์ค้นหาสิ่งมีชีวิตนอกโลกรุ่นบุกเบิกตลอดกาล

เพิ่งเป็นข่าวไปไม่นาน เมื่อองค์กรมูลนิธิวิทยาศาสตร์แห่งชาติ หรือ National Science Foundation (NSF) ของสหรัฐอเมริกา ประกาศจะปลดประจำการกล้องโทรทรรศน์วิทยุ Arecibo อย่างถาวร เมื่อไม่กี่สัปดาห์ก่อน เนื่องจากเสียหายเกินซ่อมแซม (อ่านรายละเอียดได้ที่บทความ ลาก่อน Arecibo กล้องโทรทรรศน์ตามหามนุษย์ต่างดาวรุ่นปู่ เหตุเพราะพังเกินซ่อมแซม!) และแม้จะประกาศปลดประจำการแล้ว แต่ NSF ก็ยังคาดหวังว่าจะถนอมดูแลส่วนอื่น ๆ เพื่อใช้ประโยชน์ในการวิจัยด้านอื่นๆ และการศึกษาต่อไป

อย่างไรก็ตาม ล่าสุด สิ่งที่เลวร้ายที่สุดก็เกิดขึ้น เมื่อกล้องโทรทรรศน์วิทยุ Arecibo ได้แหลกสลายพังทลาย เนื่องจากตัวรับสัญญาณน้ำหนัก 900 ตัน ที่แขวนอยู่เหนือจานรับสัญญาณบนเขาในเปอโต ริโก ได้ถล่มลงมาเช้าเมื่อวานนี้ (1 ธันวาคม 2563) เมื่อเวลาประมาณ 8 โมงเช้าตามเวลาท้องถิ่น 

เรมอน ลูโก (Ramon Lugo) ผู้อำนวยการสถาบันอวกาศฟลอริดา แห่งมหาวิทยาลัยเซ็นทรัลฟลอริดา (Florida Space Institute at the University of Central Florida) ผู้ดูแลกล้องอายุ 57 ปีตัวนี้ กล่าวว่า NSF ตัดสินใจที่จะปลดประจำการกล้องเพราะสายเคเบิลที่ใช้ยึดส่วนรับสัญญาณไว้ขาดลง และมีความเสี่ยงที่สายเคเบิลอื่น ๆ จะขาดเพิ่มตาม จึงพยายามหาวิธีแก้ไขโดยการรื้อถอนส่วนรับสัญญาณออก แต่ท้ายที่สุดแล้วกลับกลายเป็นว่า สถานการณ์เลวร้ายที่สุดที่คาดการณ์ก็มาถึงเร็วกว่ากำหนดเมื่อสายเคเบิลที่เหลือรับน้ำหนักไม่ได้อีกต่อไป 

“ผมรู้สึกแย่มาก …. ความจริงแล้ว การฟื้นฟูสถานที่แห่งนี้เป็นงานหนัก แต่ก็มีผู้คนจำนวนมากพยายามที่จะทำให้มันกลับมาใช้ได้ดังเดิม และมันน่าผิดหวังมากที่เราไม่สามารถทำให้สำเร็จได้” ลูโกกล่าวพร้อมน้ำตา 

อย่างไรก็ตาม โชคดีที่ไม่มีใครอยู่ใกล้จานตอนที่แท่นรับสัญญาณถล่ม ลูโกไม่ได้เล่ารายละเอียดว่า โครงสร้างดังกล่าวลงมาได้อย่างไร แต่เชื่อว่า เป็นเพราะสายเคเบิลเส้นใดเส้นหนึ่ง ซึ่งเชื่อมต่อระหว่างตัวรับสัญญาณกับหนึ่งในสามเสาที่ใช้ยึดรองรับโครงสร้าง สายเคเบิลเหล่านี้ ต้องแบกรับภาระสูงมากหลังจากที่สายเคเบิลสองเส้นขาดไปก่อนหน้านี้

ลูโกอธิบายว่า ตั้งแต่วันหยุดขอบคุณพระเจ้าในช่วงปลายสัปดาห์ที่ผ่านมา สายไฟเส้นเล็ก ๆ ในสายเคเบิลที่เหลือเหล่านี้ มีอัตราฉีกขาดหนึ่งเส้นต่อวัน เมื่อคาดการณ์และคำนวณเวลาที่เหลืออยู่แล้วจึงรับแจ้งกับ NSF ไว้ว่า โครงสร้างนี้มีเวลาเหลือเพียงหนึ่งหรือสองสัปดาห์ก่อนที่มันจะพังทลายลง และในที่สุดมันก็พังทลายลงจริง ๆ และพังทลายเร็วกว่าที่คาดเสียอีก

ขณะนี้ วิศวกรกำลังตรวจสอบสภาพของเสาสนับสนุนทั้ง 3 ต้น เพื่อสืบหาสาเหตุว่า มันถล่มลงมาได้อย่างไร ขณะเดียวกันลูโกก็กังวลเกี่ยวกับอนาคตของเจ้าหน้าที่ 130 คน ผู้ที่ทำหน้าที่ดูแลกล้องโทรทรรศน์วิทยุแห่งนี้ “ผมนึกไม่ออกจริง ๆ ว่าพวกเขาจะรู้สึกอย่างไร” 

นับเป็นเรื่องน่าเศร้าสุดใจของแวดวงดาราศาสตร์ ที่ต้องมาสูญเสียเครื่องมือชิ้นสำคัญอันทรงพลังที่เปรียบเสมือน ‘เพื่อนคู่คิด’ ชิ้นหนึ่งในเส้นเดินหาคำตอบที่เร้นลับของจักรวาล ทั้งยังเป็นแรงบันดาลใจให้กำเนิดนักดาราศาสตร์หลายรุ่น รวมถึงผลงานวิจัยและองค์ความรู้อีกมากมาย ช่วยเปิดประตูโลกดาราศาสตร์วิทยุ (Radio Astronomy) ทำให้เกิดการค้นพบ ‘สิ่งที่มองไม่เห็นด้วยตา’ ในอวกาศอีกมากมายด้วย

แม้วันนี้กล้องโทรทรรศน์วิทยุ Arecibo จะแหลกสลายไปแล้ว แต่องค์ความรู้มากมายก็จะทำให้กล้องนี้เป็นที่จดจำตลอดไป และเพราะเหตุนี้ นักวิทยาศาสตร์ทั่วโลกจึงต่างพากันแสดงความเสียใจและออกอาการใจหายกันทั่วโซเซียล

….. ขอบคุณและลาก่อนนะ Arecibo เราจะไม่ลืมนายแน่นอน

อ้างอิง

Sciencemag.org

พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส