ในขณะที่อาร์กติกและแอนตาร์กติกาอาจมีความคล้ายคลึงบางอย่างในเรื่องสภาพแหล่งที่อยู่อาศัย และเป็นที่อยู่ของสิ่งมีชิวต เช่น แมวน้ำ และวาฬหลายสายพันธุ์ แล้วทำไมขั้วโลกเหนือ (อาร์กติก) ถึงมีหมีขั้วโลก แต่ขั้วโลกใต้ (แอนตาร์กติกา) ถึงไม่มี?

หมีขั้วโลก (Ursus maritimus) อาจพบได้บริเวณวงกลมอาร์กติก (Arctic Circle) ในอลาสกา แคนาดา กรีนแลนด์ นอร์เวย์ รัสเซีย และไอซ์แลนด์ หมีชนิดนี้มีขนหนาที่เหมาะสำหรับอุณหภูมิที่อาจหนาวเย็นถึง -30 องศาเซลเซียส อาศัยอยู่บนพื้นน้ำแข็ง กินแมวน้ำที่อุดมไปด้วยไขมันเป็นอาหาร

แต่สาเหตุที่ขั้วโลกใต้ซึ่งมีน้ำแข็ง อุณหภูมิหนาวเย็น และมีแมวน้ำเช่นเดียวกับขั้วโลกเหนือ แต่กลับไม่มีหมีขั้วโลกนั้นมีสาเหตุมาจากอะไร?

แอนดรูว์ เดอโรเชอร์ (Andrew Derocher) ศาสตราจารย์ด้านวิทยาศาสตร์ชีวภาพจากมหาวิทยาลัยอัลเบอร์ตาในแคนาดา ผู้ศึกษาหมีขั้วโลกมาเกือบ 40 ปี กล่าวว่า “หมีเป็นส่วนหนึ่งของปรากฎการณ์ของซีกโลกเหนือ” นอกเหนือจากหมีแอนเดียน (Tremarctos ornatus) ของอเมริกาใต้แล้วหมีชนิดอื่น ๆ ปรากฎเฉพาะในซีกโลกเหนือเท่านั้น

ในอดีตจนถึงปัจจุบันน้ำแข็งจากขั้วโลกเหนือและขั้วโลกใต้นั้นไม่เคยอยู่ติดกัน และหมีขั้วโลกก็เป็นสัตว์ที่วิวัฒนาการมาจากบรรพบุรุษเดียวกับหมีน้ำตาล (Ursus arctos) ในช่วง 5,000,000 ถึง 500,000 ปีก่อน ซึ่งตั้งแต่อดีต ทวีปต่าง ๆ ก็อยู่ในตำแหน่งใกล้เคียงกับทวีปในปัจจุบัน ทำให้หมีขั้วโลกไม่มีโอกาสที่จะข้ามจากขั้วโลกเหนือไปสู่ขั้วโลกใต้

พื้นโลกที่ใกล้กับแอนตาร์กติกามากที่สุดนั้นอยู่ในทวีปอเมริกาใต้ ได้แก่ ชิลี และ อาร์เจนตินา ซึ่งการที่หมีขั้วโลกจะข้ามทวีปไปถึงแอนตาร์กติกาก็จะต้องว่ายน้ำผ่านพายุและคลื่นลมแรงเพราะเป็นจุดที่น้ำเย็นจากทางใต้ไหลมาปะทะกับน้ำอุ่นจากทางเหนือ

คำถามที่หลายคนยังอาจสงสัยคือ ‘แล้วถ้าบังเอิญหมีขั้วโลกสามารถข้ามไปขั้วโลกใต้มันจะอาศัยอยู่ได้หรือไม่?’ เดอโรเชอร์ได้ให้คำตอบไว้ว่า “มันคงจะมีความสุขมากที่แอนตาร์กติกา เพราะหมีขั้วโลกกินแมวน้ำ นก และไข่เป็นอาหาร ซึ่งขั้วโลกใต้นั้นเต็มไปด้วยอาหารทั้ง 3 อย่าง มีแมวน้ำถึง 6 สายพันธุ์ และเพนกวินอีก 5 สายพันธุ์ อีกทั้งยังไม่มีสัตว์ชนิดใดที่วิวัฒนาการมาเพื่อระวังสัตว์นักล่าขนาดใหญ่เช่นนี้ แอนตาร์กติกาจึงเปรียบเสมือนบุฟเฟต์ฟรีของหมีขั้วโลกนั่นเอง”

อย่างไรก็ตามศาสตราจารย์ก็แนะนำว่า เราไม่ควรนำหมีขั้วโลกไปที่ขั้วโลกใต้ เพราะความอยากอาหารของพวกมันอาจนำไปสู่การล่มสลายของระบบนิเวศ นั่นจึงเป็นเหตุผลว่าการที่หมีขั้วโลกจะอาศัยอยู่ที่ซีกโลกเหนือเหมือนเดิมนั้นดีที่สุดแล้ว

อ้างอิง: Livescience

พิสูจน์อักษร : สุชยา เกษจำรัส